تحلیلی آماری بر روند تغییرات دمای مشهد طی سده گذشته و رابطه آن با نوسانهای اطلس شمالی

گرمایش زمین به دلیل اثرهای محیطی و اقتصادی - اجتماعی آن و نیز به جهت تاثیر آن در برنامه ریزی های خرد و کلان ، طی چند دهه ی اخیر مورد توجه محافل علمی بوده است . یکی از نتایج گرمایش مزبور ، تغییر محسوس در رفتار و الگوهای فشار است . برای مثال ،‌ این تغییرات ،‌ روند عمومی نوسانهای اطلس شمالی ( nao) را متاثر ساخته است . نوسانهای شمالی نیز به نوبه خود ،‌ فراوانی و جهت جریانهای جوی را تعیین می کنند . در این نوشتار ، سعی شده رفتار دمای مشهد ( با 106 سال طول دوره آماری ) مورد ارزیابی قرار گیرد . همچنین برای شناخت رابطه بین تغییرات دمای مشهد ونوسانهای اطلس شمالی تلاشهایی صورت گرفته است . در این راستا از روشهای آماری ، مدلهای arima و مدلهای تابع انتقال بهره گرفته شده است . دمای مشهد و نوسانهای اطلس شمالی طی دوره ی مورد بررسی ، سه فاز را تجربه نموده اند . فازهای دمایی و فازهای نوسانهای اطلس شمالی، به لحاظ زمانی تقارن نسبی داشته اند و در طول دوره ی آماری ، دمای سالانه در مشهد 003992/0 +-004495/0 درجه سلسیوس افزایش داشته است . نوسانهای شمالی نیز به میزان 00496/0- +- 001/0 - کاهش روند داشته است . بدین ترتیب، تصور می شود روند بلند مدت نوسانهای شمالی قادر به توجیه تغییرات بلند مدت دمای مشهد است . بهترین مدل arima برازش یافته بر میانگین سالانه ی دمای مشهد ، مدل arima( 0,1,1) است . بر اساس مدل تابع انتقال نوسانهای شمالی به دمای مشهد ، افت و خیزهای سالانه ی نوسانهای شمالی با وزن 49/0 بر دمای مشهد تاثیر می گذارد . مقادیر دمای 20 سال آینده بر اساس مدل arima و مدل تابع انتقال ، برآورده شده است . بر اساس این پیش بینی ، میزان افزایش دما از 006/0 تا0068/0 درجه سلسیوس به ازای هر سال برآورد گردیده است .