درجه بندی نظام تقسیمات کشوری

نظام تقسیمات کشوری از اهم مسایلی است که یک کشور در حال رشد باید برای انجام برنامه ریزیهای اقتصادی و اجتماعی و اداره بهتر سرزمین و بهره برداری بیشتر،‌ به آن توجه کند. مادامی که تقسیمات کشوری صحیحی نداشته باشیم بازده هر گونه برنامه ریزی در سطح ملی، منطقه ای و محلی ناچیز و احتمالا مغشوش خواهد بود. در راستای دست یابی به این هدف و با آگاهی از اینکه نظام تقسیمات کشوری در تمام سطوح تمایل داشته، به طوری که از سال 1316 تا سال 1380 تعداد استانها از 6 به 28 استان و شهرستانها از 49 به 299 و بخشها از 290 به 794 بخش افزایش یافته است، این روند همچنان تمایل سیری ناپذیری دارد. همچنین به تبع آن ساختار تشکیلات دولت نیز بزرگ تر شده است،‌ به طوری که تعداد کارکنان دولت از 570 هزار نفر در سال 1355 به 2800 هزار نفر در سال 1380 افزایش یافته است. بنابراین درجه بندی سطوح تقسیمات کشوری به ویژه در سطح بخش و شهرستان راه حل جلوگیری از قطعه قطعه و کوچک شدن سرزمین و افزایش نیروی انسانی دولت است. در نتیجه به طور نمونه در چهار شهرستان استان خراسان( گناباد، مشهد، درگز و تایباد) و 14 بخش مربوط با استفاده از پرسشنامه ای مرکب از نه گروه عمده شاخص( طبیعی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی - تاریخی، زیربنایی، محرومیت، امنیتی و قضایی) با 28 زیربخش و 166 شاخص فرعی از طریق تیم تحقیق، اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و با استفاده از برنامه های آماری رایانه ای شامل spss & statistical و گزینه های کلاستر (cluster)، اطلاعات تحلیل و در نتیجه برای بخشها بر اساس امتیاز بدست آمده 6 درجه و شهرستانها 7 درجه پیشنهاد شده است. تا به جای انتزاع و اتصال تعدادی روستا یا قسمتهایی به منظور رسیدن به حد نصاب لازم جمعیتی و وسعت برای ارتقاء، با بهبود شاخصهای توسعه و تحول محتوایی و درونی سطوح تقسیمات کشوری، زمینه ارتقاء بدون تغییرمرزهای سیاسی فراهم شود.