تغییرات شرایط طبیعی کویر اردکان یزد در انتهای دوران چهارم

فلات مرکزی ایران امروزه با شرایطی خشک تا بسیار خشک روبروست ، ولی شواهد ژئومرفولوژیک نشان می دهد که تغییرات قابل توجه دراوضاع اقلیمی و طبیعی این ناحیه در طول دوران چهارم روی داده است که گاه بسیار متفاوت از وضعیت کنونی بوده است . تحقیق حاضر بر مبنای بررسی آثار ژئومرفولوژیک و تجزیه و تحلیل شیمیایی - فیزیکی رسوبات کویر اردکان و نیز مطالعه بخشی از رسوبات باد آورد این ناحیه ( موسوم به کوهریگ ) تهیه شده است . پدیده های ژئومرفولوژیک غیر فعال ( فسیل)، که نشان دهنده شرایط طبیعی گذشته می باشند از قبیل مورنهای یخچالی کوهستانی در شیرکوه ( جزئی از حوضه آبگیر یزد - اردکان ) خطوط ساحلی دیرینه در حاشیه این کویر، و نیز وجود رسوبات دریاچه ای و ماندابی ریزدانه ( سیلت و رس )‌ در عمق بسیار کمی زیر سطح امروزی کویر ، همگی نشان دهنده ی تغییرات شرایط محیطی دراواخر پلیستوسن و بخشی از هولوسن می باشند . در این مقاله سعی شده است تا با توجه به این شواهد و مطالعه ویژگیهای فیزیکی - شیمیایی مقطعی از رسوبات این کویر، روند تغییرات اقلیمی و محیطی دراین حوضه بررسی شود . نتایج حاصله نشان می دهد که شرایط به مراتب سردتر، همراه با هوازدگی فیزیکی شدیدتر ناشی از سرمای شدید در انتهای پلیستوسن ، به شرایط گرمتر و باموازنه رطوبتی مثبت تغییر حالت داده است ، به طوری که در قسمت قابل توجهی از هولوسن شرایط محیطی مساعدی جهت پیدایش پهنه های‌ آبی به جای کویر وجود داشته است .