پهنه بندی استان فارس از نظر کشت گندم پاییزه دیم بر اساس پارامتر بارش و عوامل مورفولوژیکی

گندم از مهم ترین گیاهان زراعی جهان است و در ایران نیز از گیاهان زراعی استراتژیک محسوب می شود. استان فارس مقام اول تولید گندم را در ایران دارد. از آن جایی که اقلیم غالب این استان، گرم و خشک بوده و منابع آب محدود می باشند، بنابراین شناسایی مناطق مساعد برای کشت دیم و حداکثر بهره گیری از بارش، می تواند در کاهش مصرف آب جهت آبیاری، به میزان قابل توجهی موثر باشد. در این مطالعه، عوامل مورفولوژیکی شامل ارتفاع منطقه، شیب، کاربری اراضی و خاک و نیز پارامتر بارش سالانه و فصلی با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی، تجزیه و تحلیل شدند. بدین منظور 10 سال (1382 تا 1392) بارش روزانه مربوط به 24 ایستگاه سینوپتیک استان استفاده شد و محاسبات با بهره گیری از نرم افزار smada در دو احتمال 50% و 75% صورت گرفت. نقشه های طبقات ارتفاعی و شیب با استفاده از نقشة dem با وضوح 90 متری تهیه شد و نقشه های مربوط به خاک و کاربری اراضی از سازمان جهاد کشاورزی استان تهیه شد. نتایج نشان دادند که شهرستان های ممسنی، کازرون، سپیدان و بخش هایی از شهرستان های شیراز، اقلید و فیروزآباد از نظر کشت گندم دیم در شرایط مناسبی قرار دارند. اما نواحی شرقی، جنوب شرقی و جنوبی استان شرایط نامساعدی را برای کشت گندم دیم دارند.با توجه به اطلس بدست آمده در این تحقیق، مساحت نواحی مناسب برای کشت دیم، 1796000 هکتار (مجموع کلاس های خیلی خوب و خوب در احتمال 75%) می باشد اما بر اساس آمار جهاد کشاورزی استان، میانگین سطح کشت گندم در 13 سال اخیر تنها 118102 هکتار بوده است که نشان دهنده ی عدم استفاده بهینه از مناطق مساعد برای کشت دیم می باشد. هم چنین در این مطالعه با استفاده از تاریخ آغاز بارندگی و در نظر گرفتن دمای مطلوب جوانه زنی، تاریخ کاشت مناسب برای هر منطقه تعیین شد.