توسعه و کاربرد مدل رگرسیون درختی پیش‌بینی جریان برگشتی روزانه شبکه‌های آبیاری (مطالعه موردی: منطقه سلیمه شبکه آبیاری دز)

جریان برگشتی به‌عنوان یکی از عوامل کاهش راندمان آبیاری در شبکه‌های آبیاری و زهکشی مطرح بوده و از این‌رو برآورد دقیق، شناخت تاثیر‌پذیری آن نسبت به پارامترهای مختلف و ارایه راهکارهای مدیریتی در کاهش مقدار کمّی و یا استفاده بهینه از آن می‌تواند نقش بسزایی در ارتقای عملکرد و بهره‌وری این سامانه‌ها داشته باشد. این تحقیق با هدف توسعه یک مدل رگرسیون درختی به منظور پیش‌بینی شدت جریان برگشتی روزانه شبکه‌های آبیاری (حوزه آبشخور زهکش سلیمه شبکه آبیاری دز) انجام گرفت. بدین منظور چهار ترکیب مختلف برای مدل رگرسیون درختی با استفاده از پنج متغیّر شدت جریان ورودی روزانه، بارش موثر، نیاز آبی، نفوذ عمقی و تبخیر از سطح کانال توسعه یافتند. مراحل آموزش، صحّت‌سنجی و آزمون هر یک از ترکیب‌ها بر اساس داده‌های واقعی اندازه‌گیری شده طی دو سال 1386 و 1388 صورت پذیرفت. ارزیابی مدل نشان داد که کلیه ترکیب‌های مدل رگرسیونی از دقّت مطلوبی در تعیین شدت جریان برگشتی محدوده مورد مطالعه برخوردار بوده و از این‌رو کاربرد هر یک از آن‌ها در پیش‌بینی جریان برگشتی شبکه قابل توصیه می‌باشد. درجه حساسیت مدل رگرسیون درختی نسبت به تاثیر‌پذیری از متغیّرهای پنج‌گانه به‌صورت زیر ارزیابی گردید: شدت جریان ورودی روزانه > نیاز آبی > نفوذ عمقی > بارش موثر > تبخیر از سطح کانال‌ها. نتایج بیانگر آن است که با حذف یک یا دو متغیّر ورودی در ترکیب مدل رگرسیونی، در میزان دقّت مدل تغییرات قابل ملاحظه‌ای به‌وجود نمی‌آید. در این رابطه کاهش متغیّر بارش موثر و تبخیر از سطح کانال‌ها از ترکیب مدل رگرسیونی درختی مناسب به نظر می‌رسد.