تاثیر سرعت باد و خصوصیات هیدرولیکی بر یکنواختی توزیع آب در آبپاش‌های متداول در آبیاری بارانی

در این تحقیق اثرات باد و خصوصیات هیدورلیکی سیستم آبیاری بارانی بر یکنواختی توزیع آب آبپاش‌های متداول در سیستم کلاسیک ثابت با جابجایی آبپاش بررسی گردید. به این منظور آزمایشی در سال های 1387و 1388 با استفاده از طرح آماری فاکتوریل در قالب بلوک‌های کامل تصادفی با تکرارهای متفاوت در ایستگاه تحقیقاتی موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی در کرج به اجرا در آمد. تیمارهای آزمایشی شامل: هشت نوع آبپاش، سه فشار کارکرد سیستم، چهار طیف سرعت وزش باد و هفت فواصل آبپاش بودند. در این تحقیق میزان پاشش در اطراف یک آبپاش منفرد تا شعاع 35 متر در سه فشار 3، 4 و 5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع و پنج طیف سرعت باد اندازه گیری شد و تاثیر آبپاش‌های مجاور در میزان پاشش در شرایط واقعی مزرعه به روش شبیه‌سازی منظور گردید. سپس یکنواختی توزیع آب و ضریب یکنواختی کریستانسن برای فواصل مختلف آبپاش‌ها محاسبه شد. نتایج تجزیه و تحلیل ضریب یکنواختی توزیع آب نشان داد که از نظر آماری اختلاف معنی داری در سطح 5 درصد بین آبپاش‌ها، فشار، فواصل و سرعت های مختلف باد آبپاش‌های مورد بررسی وجود دارد. این نتایج مبین آن است که آبپاش‌های مورد بررسی را می توان در پنج گروه طبقه بندی نمود. آبپاش کمت (komet) مدل 162، نلسون(nelson) مدل80f دو نازله با بیشترین ضریب یکنواختی توزیع آب در گروه الف، آبپاش‌های نلسون مدل80f یک نازله و ویر(vyr) 155 در گروه ب، لوکسر (luxor) و رین برد (rain bird) مدل80 ehdدر گروه ج، ژاله 5 در گروه د و آبپاش فارم مدل(farm)180 با کمترین ضریب یکنواختی در گروه قرار گرفتند. ارتباط بین فشار و یکنواختی توزیع آب در کلیه آبپاش‌های مورد آزمایش خطی نبود و در فشار های پایین شیب منحنی فشار- ضریب یکنواختی بیشتر شد. بیشترین یکنواختی توزیع آب در کلیه فشارهای مورد بررسی از فواصل 25×20 متر حاصل شد. اگر چه مساحت آبیاری شده در فواصل 5/22×5/22 متر تفاوت قابل توجهی با مساحت آبیاری شده در فاصله 25×20 نداشت لیکن ضریب یکنواختی آب در فواصل 25×20 متر افزایش قابل توجهی را نشان داد. ارتباط بین سرعت باد و یکنواختی توزیع آب نشان داد که رابطه سرعت باد و ضریب یکنواختی در آبپاش‌های مورد بررسی خطی نیست و با افزایش سرعت باد، ضریب یکنواختی با شدت بیشتری کاهش می یابد. در شرایط باد آرام تقریباً تمام آبپاش‌های مورد بررسی دارای یکنواختی قابل قبول بودند لیکن در شرایط عمومی مزرعه که سرعت باد در حد متوسط می‌باشد آبپاش‌های گروه الف و ب دارای یکنواختی توزیع آب قابل قبولی بودند. به‌طور کلی برای شرایط عمومی مزرعه، آبپاش‌های گروه الف و ب، از نظر یکنواختی توزیع آب مناسب بودند و استفاده از این آبپاش‌ها در فواصل 25×20 متر با فشار 4 تا 5 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع (بسته به نوع آبپاش) را می‌تواند به عنوان یک توصیه کلی پیشنهاد نمود.