امکان‌سنجی استفاده از سیستم آبیاری قطره‌ای در کاربرد پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهری مشهد

امروزه در مباحث مدیریت بهینه آب، به خصوص در بخش کشاورزی، به کارگیری منابع آب غیرمتعارف از جمله پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب و نیز استفاده از سیستم‌های آبیاری پربازده از قبیل سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، جایگاه ویژه‌ای را به خود اختصاص داده است. استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای هر چند که نقش به سزایی را در کاهش اتلاف و حفاظت از منابع آب در بخش کشاورزی دارد، ولی برخی از خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی پساب می‌تواند کاربرد آبیاری قطره‌ای را در برنامه‌های آبیاری با پساب محدود سازد. در تحقیق حاضر کیفیت پساب تصفیه‌خانه‌های فاضلاب شهر مشهد (اولنگ، پرکندآباد 1 و پرکندآباد 2) از نقطه نظر پتانسیل ایجاد انسداد و خوردگی در سیستم‌های آبیاری قطره‌ای، با ملاک قرار دادن مهم‌ترین شاخص‌های کیفی، مورد ارزیابی قرار گرفت. برای این منظور در طی یک دوره یک ساله، پساب تصفیه‌خانه‌های شهری مشهد از نقطه نظر پارامترهای ph، غلظت جامدات محلول، جامدات معلق، آهن، منگنز و نیز تراکم کلی فرم‌های کل مورد آزمایش و بررسی قرار گرفت. مقایسه پارامترهای مذکور با استانداردهای ارایه شده در مراجع نشان داد که کاربرد سیستم‌های آبیاری قطره‌ای جهت آبیاری محصولات کشاورزی با پساب، از نقطه نظر تراکم عوامل میکروبی موجود (در محدوده 3/7-8/4 لگاریتم تعداد در 100 میلی لیتر) دارای محدودیت شدید است. همچنین کاربری این سیستم‌ها از نقطه نظر سایر پارامترهای کیفی پساب از جمله ph (0/8-3/7)، غلظت جامدات محلول (1200-800 میلی‌گرم در لیتر)، غلظت مواد جامد معلق (138-42 میلی‌گرم در لیتر)، آهن (6/0-2/0 میلی‌گرم در لیتر)، منگنز (4/0-1/0 میلی‌گرم در لیتر) و نیز شاخص اشباع لانگلیر یا lsi (6/0-7/0-) که به نحوی معرف پتانسیل رسوب گذاری و خورندگی پساب می باشند، با محدودیت کم تا متوسط مواجه است. به منظور کاهش مسایل و مشکلات عملکردی سیستم‌های آبیاری قطره‌ای در آبیاری با چنین پساب‌هایی، استفاده از روش‌های تصفیه پیشرفته مانند روش‌های غشایی، فیلتراسیون و افزودن اسید به صورت دوره‌ای توصیه می‌گردد.