تاثیر زهکشی سطحی و زیرزمینی بر تلفات فسفر از اراضی شالیزاری در فصل کشت برنج

زهکشی میان فصل و پایان فصل کشت برنج دو عملیات مهم مدیریت آب در شالیزارها هستند که به ترتیب سبب افزایش عملکرد محصول و شرایط مناسب تر برای برداشت برنج می شوند. در این تحقیق، اثر اعمال این اقدامات مدیریتی از طریق سیستم های زهکشی سطحی و زیرزمینی بر تلفات فسفر در 5/4 هکتار از اراضی شالیزاری تجهیز و نوسازی شده دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در تابستان 1390 بررسی شد. تیمارهای مورد آزمایش عبارت بودند از: سه سیستم زهکشی زیرزمینی معمولی با عمق 9/0 متر با فاصله زهکش 30 متر (d0.9l30)، عمق 65/0 متر با فاصله زهکش 30 متر (d0.65l30)و عمق 65/0 متر با فاصله زهکش 15 متر (d0.65l15)؛ یک سیستم زهکشی زیرزمینی دو عمقی با فاصله زهکش 15 متر و اعماق نصب 65/0 و 9/0 متر به صورت یک در میان(bilevel) و سیستم زهکشی سطحی (control) با عمق 2/1 متر. برنج رقم طارم در تاریخ 30 تیر کشت و 18 مهر ماه برداشت شد. در طول فصل کشت برنج، مولفه های مختلف بیلان فسفر در تیمارهای مختلف اندازه-گیری شد. مقدار فسفر ورودی به کلیه تیمارها برابر 2/29 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب 007/0، 02/0، 007/0، 003/0 و 147/0 کیلوگرم در هکتار آن به دلیل زهکشی میان فصل و پایان فصل از تیمارهای bilevel، d0.65l15، d0.65l30، d0.9l30 و control خارج شد. کمترین و بیشترین مقدار مجموع تلفات زهکشی و آبشویی فسفر برابر 204/0 و 427/0 کیلوگرم در هکتار بود که به ترتیب در تیمار های bilevel و control رخ داد. براساس نتایج بدست آمده، اعمال زهکشی میان فصل و پایان فصل از طریق سیستم های زهکشی زیرزمینی در مقایسه با زهکشی سطحی، اثرات زیست محیطی کمتری از لحاظ دفع فسفر به منابع آب به دنبال داشت.