اثر آبیاری قطره‌ای زیرسطحی بر شوری خاک، گرفتگی قطره‌ چکان ها، عملکرد و بهره‌وری آب محصول یونجه

با توجه به محدودیت منابع آبی کشور، بهینه کردن سامانه‌های آبیاری به نحوی که بتوان تلفات تبخیر و مدیریت تعرق را بهبود بخشد، از عوامل مهم در افزایش بهره‌وری آب است. لذا این پژوهش به ‌منظور بررسی روش آبیاری قطره‌ای زیرسطحی و سامانه آبیاری بارانی بر عملکرد و بهره‌وری آب محصول یونجه طی سال‌های (1398 لغایت1400) در ایستگاه اکباتان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان انجام شد. آزمایش در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری قطره‌ای زیرسطحی بدون تزریق تریفلورالین (t1)، آبیاری زیرسطحی با تزریق تریفلورالین به میزان 4 لیتر در هکتار (t2)، آبیاری زیرسطحی با تزریق تریفلورالین به میزان 6 لیتر در هکتار (t3)، آبیاری با لوله‌های ناندرین (t4) و یک تیمارآبیاری بارانی(شاهد) بودند. تاثیر تیمارهای مورد مطالعه بر میزان عملکرد و بهره‌وری آب در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. تیمار t3 با بیشترین میزان عملکرد و بهره‌وری آب، به‌ترتیب به میزان 20873 کیلوگرم در هکتار 2.46 کیلوگرم بر مترمکعب بر سایر تیمارها برتری داشت. میانگین عملکرد 3 ساله محصول یونجه در دو سامانه سیستم آبیاری قطره‌ای و بارانی به‌ترتیب 19779 و 14751 کیلوگرم در هکتار و میزان بهره‌وری آب به‌ترتیب 2.4 و 1.3 کیلوگرم بر مترمکعب تعیین شد. میانگین حجم آب مصرفی در دو سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی و بارانی، به‌ترتیب 8472 و 11480 مترمکعب در هکتار بود. لذا سامانه آبیاری قطره‌ای زیرسطحی علاوه بر افزایش عملکرد محصول، باعث کاهش 26.2 درصدی در آب مصرفی و بهبود بهره‌وری آب به میزان 84.6 درصد نسبت به سامانه آبیاری بارانی شد. همچنین هیچگونه اثری از تجمع ریشه در اطراف قطره چکانها مشاهده نشد. افزایش شوری در عمق خاک زراعی در زمان اتمام آبیاری‌ها در دو سیستم آبیاری ملاحظه شدکه با بارندگی‌های رخ داده در طول سال تقلیل پیدا می‌کرد.

the effect of subsurface drip irrigation on soil salinity, clogging of drippers, yield and water productivity of alfalfa crop

due to the limited water resources of the country, optimizing irrigation systems in a way that can improve evaporation losses and transpiration management is one of the important factors in increasing water productivity. therefore, this study was conducted to investigate and compare technical and economical comparison of sprinkler and subsurface drip irrigation system of alfalfa during three years (2019-2021) in ekbatan station of agriculture and natural resources research and education center of hamedan province. the treatments included subsurface drip irrigation without trifluralin injection (t1), subsurface irrigation with trifluralin injection at a rate of 4 liters per hectare (t2), subsurface irrigation with trifluralin injection at a rate of 6 liters per hectare (t3), irrigation with nan drin pipes (t4) and a sprinkler treatment (control). the statistical format of the project was randomized complete blocks with 3 replications. the results of this study showed a significant effect of different treatments on yield and water productivity (p≤1%). t3 treatment with the highest yield and water productivity, at 20873 kg. ha-1 and 2.46 kg.m-3, respectively, was preferable to the other treatments. the average 3-year yield of alfalfa crop in two systems of drip and sprinkler irrigation systems was 19779 and 14751, kg. ha-1 respectively, and water productivity was 2.4 and 1.3 kg.m-3, respectively. the average volume of applied water in the subsurface and sprinkler drip irrigation system was 8472 and 11480 m3.ha-1, respectively. therefore, it can be said that the subsurface drip irrigation system, in addition to increasing yield, has reduced water consumption by 26.2% and improved water productivity by 84.6%. also, no traces of root accumulation around the drippers were observed. an increase in salinity in the depth of the farm soil was observed at the end of irrigation in two irrigation systems, which decreased with the rainfalls that occurred throughout the year.