شاخص ‌های مدیریت آب سامانه‌های آبیاری در تولید ذرت علوفه‌ای (مطالعه موردی: استان ‌های تهران و البرز)

پژوهش حاضر با هدف بررسی شاخص ‌های مدیریت آب سامانه‌های آبیاری در تولید ذرت علوفه‌ای در مزارع تحت مدیریت کشاورزان در دو استان تهران و البرز اجرا گردید. بر این اساس تعدادی از مزارع ذرت علوفه‌ای در روش‌های مختلف آبیاری (سطحی، بارانی و قطره ای) در سه شهرستان اسلامشهر، پاکدشت و شهرری (استان تهران) و ساوجبلاغ (استان البرز) در طول فصل رشد پایش شدند. حجم آب آبیاری ذرت علوفه‌ای در مزارع منتخب با اندازه‌گیری مستقیم دبی جریان و با ثبت برنامه آبیاری تعیین گردید. نیاز آبی (تبخیر -تعرق) ذرت علوفه‌ای با روش پنمن مانتیث فائو و با اعمال ضرایب گیاهی در مناطق یاد شده برآورد گردید. در پایان فصل زراعی عملکرد و مقدار بهره‌وری آب به دست آمد. حجم آب آبیاری ذرت علوفه‌ای در طول دوره رشد در مزارع منتخب متفاوت بود. میانگین حجم آب آبیاری در سه روش قطره‌ای، بارانی و سطحی به ترتیب برابر 3799، 6659 و 7240 مترمکعب در هکتار بود. نتایج نشان داد در مزارعی که از روش‌های آبیاری سطحی، بارانی و قطره‌ای استفاده کرده‌بودند، بطور میانگین به‌ترتیب 18، 13 و 32 درصد کمتر از نیاز ناخالص آبیاری گیاه، آب مصرف شد. میانگین حجم آب آبیاری ذرت برای مناطق اسلامشهر، پاکدشت، شهرری و ساوجبلاغ به‌ترتیب 6826، 5923، 6134 و 8126 مترمکعب در هکتار تعیین گردید. میانگین عملکرد در مزارعی که دو روش آبیاری بارانی و سطحی استفاده کرده بودند، در منطقه اسلامشهر به ترتیب برابر 51.3 و 52.8 تن در هکتار و در منطقه پاکدشت به‌ ترتیب برابر 49 و 55.5 تن در هکتار بود. بیشترین مقدار بهره‌وری آب ذرت علوفه‌ای در منطقه پاکدشت و با کاربرد آبیاری قطره‌ای 20.8 کیلوگرم بر مترمکعب حاصل گردید.

water management indicators of irrigation systems in forage corn production case study: agroclimatic conditions of tehran and alborz provinces

this study was accomplished to investigate water management indicators of irrigation systems in forage corn production in tehran and alborz provinces. forage corn farms were monitored during the growing season in the cities of eslamshahr, pakdasht, shahr-rey and savojbolagh. corn applied irrigation water was determined by recording the irrigation schedule and measuring the flow rates. the water requirement of forage corn was estimated by penman-monteith method and by applying plant coefficients. the yield and water productivity for forage corn farms were obtained at the maturity stage. irrigation applied water was statistically different during the growth season for the farms. irrigation water averaged 3799, 6659 and 7240 m3 ha-1 for drip, sprinkler and surface irrigation systems, respectively. results indicated that the farms with surface, sprinkler and drip irrigation consumed 18%, 13% and 32% less water than the gross irrigation requirement, respectively. the average volume of corn irrigation water in the four regions islamshahr, pakdasht, shahrari and savojbolagh was 6826, 5923, 6134 and 8126 m3/ha, respectively. corn yield for sprinkler and surface irrigation systems averaged 51.3 and 52.8 t ha-1 for eslamshahr and 49 and 55.5 t ha-1 for pakdasht, respectively. the highest water productivity (20.83 kg m-3) in pakdasht obtained from drip irrigation.