اولویت‌بندی الگوی کشت محصولات باغی با ترکیب مفاهیم آب مجازی (مطالعه موردی استان کردستان)

با توجه به کمبود منابع آب و پراکنش مکانی اراضی حاصلخیز، به‌منظور افزایش بهره‌وری مصرف آب و امنیت غذایی، به‌‌کارگیری الگوی کشت مناسب امری ضروری است. هدف از این پژوهش دستیابی به الگوی کشت در استان کردستان با استفاده از روش مبادلات آب مجازی می‌باشد. داده‌های این پژوهش شامل اطلاعات سطح زیر کشت و عملکرد 22 محصول باغی، آبیاری، داده‌های هواشناسی، جمعیت، مصرف سرانه محصولات غذایی و قیمت طی دوره آماری 10 ساله (1398 1389) است. مقادیر نیاز آبی، آب مجازی کل، آب مجازی سبز، آب مجازی آبی و بیلان آب مجازی برای تمام محصولات محاسبه شد. نتایج نشان داد، افزایش عملکرد محصولات نقش مهم‌تری در رسیدن به امنیت آبی و امنیت غذایی در مقایسه با افزایش سطح زیر کشت در این استان دارد. علاوه بر این، عدم توجه به پراکنش مکانی کشت محصولات باغی باعث افزایش متوسط آب مجازی به میزان 26.75 مترمکعب بر کیلوگرم در سطح استان کردستان شد. آب مجازی آبی در سطح استان حدود 97.4 درصد از کل آب مجازی تمام محصولات را شامل می‌شود که نشان از وابستگی بخش کشاورزی به آبیاری در منطقه دارد. به‌طورکلی، براساس سه شاخص آب مجازی کل، ارزش واحد آب و نسبت آب موردنیاز به آب مجازی در دسترس از میان محصولات باغی مورد بررسی در استان، مناسب‌ترین الگوی کشت به ترتیب اولویت‌بندی‌ها محصولات باغی شامل محصولات دانه‌ریز، سردسیری، خشک، هسته‌دار و دانه‌دار می‌باشد. بر اساس یافته های این پژوهش، پیشنهاد می‌شود برای کاهش وابستگی به منابع آب جدید، تمرکز بر توسعه محصولات باغی دانه ریز و سردسیری و همچنین کشت محصولات باغی با بهره وری بیشتر، کشت شود.

prioritizing the cultivation pattern of garden crops by combining the concepts of virtual water (case study of kurdistan province)

considering the crisis of water resources and spatial distribution of fertile lands, in order to reduce water consumption and increase food security, it is necessary to use a suitable cultivation model. the purpose of this research is to achieve a suitable cultivation pattern using the method of determining virtual water exchanges in kurdistan province. the data of this research during the 10 year statistical period (1389 to 1398) in kurdistan province includes information on the cultivated area and yield of 22 garden crops, irrigation information, meteorological data, population, per capita consumption of food products and their prices, which are calculated in microsoft excel ( 2021) has been accepted. the indices related to water requirement values, total virtual water, green virtual water, blue virtual water and virtual water balance were calculated for all selected products. in addition, the lack of attention to the spatial distribution of horticultural crops increased the average virtual water by 26.75 cubic meters per kilogram in kurdistan province. virtual water includes 97.4% of the total virtual water for all products investigated in the province, which shows the dependence of the agricultural sector on irrigation in the region. in general, by adopting three indicators of total virtual water, unit value of water and the ratio of required water to available virtual water among the horticultural crops examined, the most suitable cultivation pattern for kurdistan province in order of priorities is horticultural crops such as seed crops, cold season crops it is dry, nucleated and grainy. based on the results of this research, it is suggested to the provincial managers related to the issue that in order to reduce the pressure on the water resources of kurdistan province and virtual water exchanges, instead of paying attention to the seeded and seeded horticultural products, more attention should be paid to small-grained and cold-season horticultural products.