بررسی عملکرد روابط تجربی در برآورد تلفات تبخیر از تشت در محدوده دریاچه سد شهید رجایی ساری

تبخیر به‌عنوان یکی از موثرترین و حجیم‌ترین عوامل تلفات در منابع آبی بوده و با محاسبه دقیق آن می‌توان راهکارهای موثری را در جهت کاهش اثرات خشک‌سالی و به‌منظور حفاظت و مدیریت کارآمد منابع آبی اجرا نمود. در این تحقیق روابط تجربی رایج در برآورد میزان تبخیر روزانه و ماهانه برای چهار ایستگاه سلیمان‌تنگه، محوطه اداره ساری، فریم صحرا و تلمادره بر مبنای داده‌های مشاهده شده تشت تبخیر مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت و بهترین روابط تجربی برای تخمین مقادیر روزانه و ماهانه تبخیر معرفی شد. برای این منظور آمار 10 ساله مقادیر اندازه‌گیری شده تبخیر از تشت با مقادیر محاسبه شده از روش‌های تجربی مایر، مارسیانو، شاهتین، هفنر، ایوانف و دفتر عمران آمریکا، با دو مقیاس زمانی روزانه و ماهانه با هدف تخمین تلفات ناشی از تبخیر از سطح دریاچه سد شهید رجایی ساری، مورد مقایسه قرار گرفت. سپس عملکرد روابط تجربی بر اساس آماره‌های mse، r2 و ef مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج ارزیابی روابط تجربی محاسبه تبخیر نشان داد که روش مایر در ایستگاه‌های مورد مطالعه بهترین رابطه برای برآورد تبخیر روزانه است. بعد از رابطه تجربی مایر، رابطه ایوانف به‌عنوان بهترین رابطه معرفی شد. مقادیر آماره‌های mse، r2 و ef در برآورد تبخیر ماهانه با استفاده از رابطه مایر در ایستگاه سلیمان‌تنگه که نزدیک‌ترین ایستگاه به سد شهید رجایی بوده به‌ترتیب برابر با 436.9، 0.97 و 0.3 به‌دست آمد. همچنین از بین روش‌های تجربی مورد استفاده در این مطالعه، روش دفتر عمران آمریکا به‌عنوان ضعیف‌ترین معادله جهت برآورد تبخیر ماهانه در ایستگاه سلیمان‌تنگه تعیین شد.

investigation of the performance of experimental equations in estimating evaporation losses from the pan in the area of shahid rajaei dam lake

evaporation is one of the most effective and massive loss factors in water resources, and with its accurate calculation, effective solutions can be implemented to reduce the effects of drought and to protect and efficiently manage water resources. in this research, the common experimental relationships in estimating the daily and monthly evaporation rate for four stations of suleiman tange, mohavvateh edareh sari, farim sahra and telmadarreh were investigated and evaluated based on the observed data of the evaporation pan, and the best experimental relationships for estimating the daily and monthly evaporation values was introduced. for this purpose, the 10-year statistics of the measured values of evaporation from the pan with the values calculated from the experimental methods of meyer, marciano, shahtin, hefner, ivanov, and the american civil engineering office, with two-time scales, daily and monthly, with the aim of estimating losses due to evaporation it was compared from the lake level of shahid rajaei sari dam. then, the performance of empirical relationships was evaluated based on mse, r2 and ef statistics. the results of the evaluation of the experimental relationships of evaporation calculation showed that meyer’s method is the best relationship for estimating daily evaporation in the studied stations. after meyer’s empirical relation, ivanov’s relation was introduced as the best relation. the values of mse, r2 and ef statistics in the estimation of monthly evaporation using meyer’s relation at suleiman tangeh station, which is the closest station to shahid rajaei dam, were obtained as 436.9, 0.97, and 0.3, respectively. also, among the experimental methods used in this study, the american civil engineering bureau method was determined as the weakest equation for estimating monthly evaporation at suleiman tangeh station.