اثرات رقابت بین بخش‌های کشاورزی و شرب بر روی ارزش اقتصادی منابع آب زیرزمینی

جمعیت در حال رشد و افزایش درآمدها، تقاضای آب برای مصارف کشاورزی، صنعتی و بخش خانگی را افزایش داده است. از طرف دیگر، عرضه آب از منابع سطحی به سمت منابع زیرزمینی سوق پیدا کرده است، ادامه این روند تامین آب در 50 درصد مناطق شهری ایران را وابسته به منابع آب‌های زیرزمینی می‌کند. همین امر ذخیره منابع آب‌ زیرزمینی را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش داده است. رشد شهرنشینی و وجود دو شهر تهران و کرج در این دشت باعث افزایش تقاضای آب در بخش خانگی و در نتیجه کاهش سهم آب مصرفی در بخش کشاورزی شده است. برای مدیریت بهینه آب و با توجه به تقاضای آب در بخش‌های مختلف اقتصادی، در این مطالعه اثرات تغییر در تقاضای آب در بخش خانگی بر روی فعالیت‌های کشاورزی و ارزش اقتصادی آن براورد شده است. برای تخمین تقاضای آب خانگی از روش مطلوبیت استون-گری و برای برآورد و محاسبه ارزش اقتصادی و اثرات تقاضای آب خانگی بر بخش کشاورزی از رهیافت برنامه ریزی‌ریاضی اثباتی استفاده گردید. نتایج نشان داد که ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی معادل 550 تومان به ازای هر متر مکعب می‌باشد. حال اگر سهم بخش کشاورزی از آب زیرزمینی به میزان 1، 5، 10 و 20 درصد کاهش یابد، ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی افزایش یافته و به 600، 703، 761 و 976 تومان به ازای هر مترمکعب خواهد رسید. به دلیل محدودیت ایجاد شده توسط تقاضای آب در بخش خانگی و کاهش آب در دسترس پیشنهاد می‌شود، سیاست گذاران علاوه بر قیمت‌گذاری بر مبنای ارزش اقتصادی آب در بخش کشاورزی سیاست‌های تشویقی سرمایه‌گذاری در دستگاه‌های آبیاری مدرن در کوتاه مدت و همچنین تحویل حجمی آب و کنترل حجم آب تحویلی به کشاورزان به منظور افزایش بهره‌وری بیشتر و کاهش تلفات آب و حفظ آبخوان‌ها در بلند مدت پیش گیرند.

the effects of competition between agriculture and urban sector on the economic value of groundwater resources

the growing population and rising incomes have increased the water demand for agricultural, industrial and urban use.  on the other hand, water supply has shifted from surface sources to groundwater sources. this has significantly reduced the storage of groundwater resources. the growth of urbanization and the existence of two cities of tehran and karaj in the tehran-karaj plain has increased the demand for water in the domestic sector and as a result has reduced the share of water consumption in the agricultural sector. for optimal water management with considering the water demand in different economic sectors, in this study, the effects of changes in water demand in the domestic sector on agricultural activities, its economic value have been estimated.  the stone-geary utility method was used to estimate urban water demand and the positive mathematical programming approach was used to estimate the economic value and effects of urban water demand on the agricultural sector. the results showed that the water economic value in the agricultural sector is equal to 550 toman per cubic meter. now, if the share of the agricultural sector in groundwater decreases by 1, 5, 10 and 20%, the economic value of water in the agricultural sector will increase to 600, 703, 761 and 976 toman per cubic meter. due to the constraints created by water demand in the domestic sector and the reduction of water availability, in addition to pricing based on the economic value of water in the agricultural sector, policymakers are proposing incentive policies to invest in modern irrigation systems in order to increase more water productivity