برآورد تلفات تبخیر و بادبردگی سامانه‌های آبیاری بارانی تحت تاثیر مدیریت‌های مختلف بهره‌برداری (مطالعه موردی: طرح چغاهروشی خرم‌آباد)

تلفات تبخیر و بادبردگی سبب کاهش مقدار آب ورودی به خاک و تغییر الگوی پاشش می‌شود که این موضوع سبب تغییر پارامترهایی مانند ضریب یکنواختی (cu) ، یکنواختی توزیع آب (du)، راندمان پتانسیل کاربرد در چارک پایین اراضی pelq) (، راندمان واقعی در چارک پایین (aelq) و راندمان کل (et) آبیاری می‌گردد. پژوهش حاضر به‌صورت فاکتوریل در سال زراعی 1400-1399 در اراضی زراعی دشت چغاهروشی در شهرستان خرم‌آباد انجام شد. عوامل موردمطالعه شامل نوع محصول (f1: مزرعه تحت کشت چغندرقند و f2: مزرعه تحت کشت پیاز)، ارتفاع آب‌پاش (l1: 75 سانتی‌متر و l2: 100 سانتی‌متر) و زمان آبیاری (t1: صبح، t2: عصر و t3: شب) با سه تکرار بود. تلفات تبخیر و بادبردگی در مزرعه تحت کشت چغندرقند حدود 0/95 درصد از مزرعه پیاز بیشتر بود که این سبب کاهش سایر پارامترها از جمله ضریب یکنواختی (5/06 درصد) و راندمان کل (5 درصد) در مزرعه چغندرقند نسبت به مزرعه پیاز شد. با افزایش ارتفاع آب‌پاش، تلفات تبخیر و بادبردگی حدود 1/56 درصد افزایش یافت. کاهش تلفات تبخیر و بادبردگی در مزرعه چغندرقند در شب نسبت به صبح و عصر به ترتیب 2/1 و 5/6 درصد بود. ضریب یکنواختی و یکنواختی توزیع در مزرعه چغندرقند در شب به ترتیب 5/8 و 6/5 درصد نسبت به آبیاری در صبح بیشتر بود. افزایش مقادیر این پارامترها نسبت به زمان عصر به ترتیب 11/3 و 14/9 درصد بود. تغییر زمان آبیاری در مزرعه پیاز اثر بیشتری روی بهبود شاخص‌های راندمان آبیاری نسبت به مزرعه چغندرقند داشت. علت آن افزایش بیشتر تلفات در صبح (4 درصد) و عصر (6/5 درصد) نسبت به آبیاری شبانه در مزرعه پیاز بود.

estimation of wind drift and evaporation losses of sprinkler irrigation systems under the influence of different exploitation managements (case study: choghahoroshi khorramabad plain)

evaporation and wind loss causes a decrease in the amount of water entering the soil and a change in the spraying pattern, which changes parameters such as uniformity coefficient (cu), water distribution uniformity (du), potential efficiency of application in the lower quartile of land (pelq), actual efficiency in lower quartile (aelq) and total efficiency (et) are irrigated. the current research was conducted in a factorial way in the agricultural year of 2020-2021 in the agricultural lands of chaghahroshi plain in khoram abad city. the studied factors include land type (f1: sugar beet field and f2: onion field), sprinkler height (l1: 75 cm and l2: 100 cm) and irrigation time (t1: morning, t2: evening and t3: night) with three repetitions. evaporation and wind loss in the sugar beet field was about 0.95% more than the onion field, which caused the decrease of other parameters including uniformity coefficient (5.06%) and total efficiency (5%) in the sugar beet field compared to it became an onion farm. with the increase of sprinkler height, evaporation losses and wind blowing increased by 1.56%. the reduction of evaporation and wind loss in the sugar beet field at night compared to morning and evening was 2.1% and 5.6%, respectively. the increase of uniformity coefficient and uniformity of distribution in the sugar beet field at night was 5.8 and 6.5%, respectively, more than irrigation in the morning. the increase in the values of these parameters compared to evening time was 11.3 and 14.9 percent, respectively. changing the irrigation time in the onion field had a greater effect on improving the irrigation efficiency indicators than the sugar beet field. the reason for that was the increase in losses in the morning (4%) and evening (6.5%) compared to night irrigation in the onion field.