ارزیابی اثر برخی از روش‌های دمایی و تشعشعی برآورد تبخیر-تعرق مرجع (eto) بر تبخیر-تعرق واقعی و زیست‌توده ذرت

کشور ایران دارای اقلیم خشک و نیمه‌خشک است که ریزش‌های کم جوی، رگبارهای شدید، وقوع جریان‌های سیلابی و تبخیر-تعرق زیاد از ویژگی-های آن به شمار می‌آید. بنابراین، ارزیابی کمی تبخیر-تعرق در سطح منطقه‌ای، به منظور مدیریت منابع آب، تولید محصول و ارزیابی‌های زیست-محیطی در مناطق فاریاب، ضروری است. در سال‌های اخیر مدل‌های گیاهی متعددی برای شبیه‌سازی رشد و عملکرد محصولات گیاهان در شرایط مختلف زراعی و آبیاری ارائه شده است. مدل آکوآکراپ یک مدل فراگیر است که توسط فائو برای محدوده وسیعی از محصولات زراعی ارائه شده است. در این پژوهش تاثیر روش‌های‌ مختلف برآورد تبخیر-تعرق مرجع (eto) بر تبخیر-تعرق واقعی (et) و زیست‌توده در پنج ایستگاه با استفاده از مدل آکوآکراپ مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور میزان تبخیر-تعرق مرجع با استفاده از دو روش دمایی و سه روش تشعشعی برآورد و نتایج با روش مرجع fao-56 ارزیابی آماری شد. براساس ارزیابی انجام شده، روش دمایی بلانی-کریدل برای هر دو پارامتر et و زیست‌توده در هر پنج ایستگاه با مقدار r2 بیشتر از 0/5 (strong)، nrmse متوسط تا عالی و ns نزدیک به یک، روش‌های تشعشعی تورک و مک‌کینک با r2 بیشتر از 0/5، nrmse عالی و ns برابر با 0/99 برای زیست‌توده در هر پنج ایستگاه روش برتر بودند. از بین روش‌های تشعشعی برای et روش پریستلی-تیلور با r2 متوسط و قوی، nrmse خوب و متوسط و ns برابر با 0/96 در ایستگاه‌های قزوین و مشهد و روش تورک با r2 بیشتر از 0/5، nrmse عالی و ns برابر با 0/98 برای ارومیه نسبت به سایر روش‌های برآورد، شبیه‌سازی بهینه و بهتری داشت. از بین روش‌های تشعشعی مورد بررسی، روش مناسبی در ارزیابی et برای ایستگاه‌های رشت و یزد یافت نشد.

evaluation of the effect of some temperature and radiation methods for estimation of reference evapotranspiration (eto) on maize actual evapotranspiration and biomass

iran is located in the arid and semi-arid belt of the world, which is characterized by low rainfall, thunderstorms, flood flows, and high evapotranspiration. so, quantitative evaluation of evapotranspiration on a regional scale is necessary for water resources management, crop production, and environmental assessments in irrigated lands. in recent years, many crop models are developed for simulation of crop growth and yield in various fields and irrigation managements. these models can simulate crop growth and crop yield. aquacrop model is a pervasive model and is developed by fao that can be used in growth simulating and modeling of many crops. in this study, the effect of different methods for estimation of reference evapotranspiration (eto) on actual evapotranspiration (et) and biomass at five stations by aquacrop model was studied and evaluated. for this purpose, the reference evapotranspiration rate was estimated by using two temperature methods and three radiation methods and the results were statistically evaluated by the reference method fao-56. based on the evaluation, temperature method, the blaney-criddle had for both parameters of et and biomass in five stations with r2 value greater than 0.5 (strong), moderate to excellent nrmse and ns close to one, the turc and the makkink, radiation methods, with r2 greater than 0.5, excellent nrmse and ns equal to 0.99 for biomass in five stations were the best. among the radiation methods for et, the priestley-taylor method had medium and strong r2, good to medium nrmse and ns equal to 0.96 in qazvin and mashhad stations and the turc method with r2 greater than 0.5, excellent nrmse and ns equal to 0.98 for urmia had an optimal and better simulation compared to other estimation methods. among the studied radiation methods, no suitable method was found to evaluate et for rasht and yazd stations.