ارزیابی سطح تنش خشکی موثر برای میزان تحمل به کم آبی ژنوتیپ های چغندرقند

بحران آب یک عامل محدود کننده عمده برای کشاورزی در تمام مناطق خشک و نیمه خشک جهان است. شناسایی ژنوتیپ‌ها برای تولید ارقام متحمل به خشکی مستلزم ارزیابی عملکرد شکر آنها در شرایط کم آبیاری است. بنابراین اعمال سطح تنش خشکی موثر، در ارزیابی ژنوتیپ ها برای تحمل به خشکی کاملاً ضروری است. بدین منظور چهار ژنوتیپ تحت هشت تیمار آبیاری با استفاده از طرح کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار طی سال‌های1387و 1388 در مرکز تحقیقات کشاورزی همدان مورد ارزیابی قرار گرفت. هشت تیمار آبیاری شامل سه تیمار آبیاری نشتی بعد از 80، 130 و 180 میلی متر، دو تیمار آبیاری قطره‌ای شامل آبیاری بعد از 30 میلی متر با تامین 100 درصد و آبیاری بعد از 30 میلی متر با تامین 50 درصد آب مورد نیاز چغندرقند و سه تیمار آبیاری قطره‌ای بعد از 80، 130 و 180 میلی‌متر بر اساس تبخیر تجمعی از تشتک، اعمال شد. تیمارهای آبیاری در کرت‌های اصلی و چهار ژنوتیپ در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر برهمکنش بین ژنوتیپ ها و آبیاری برای شاخص حساسیت به خشکی، در سطح احتمال پنج درصد معنی دار بود. کاهش عملکرد شکر ژنوتیپ‌های چغندرقند در اثر کاهش مقدار آب (آبیاری قطره ای بعد از 30 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر با تامین 50 درصد آب مورد نیاز) شدیدتر از دور‌های مختلف در هر دو روش آبیاری بود. نتایج نشان داد که آبیاری نشتی، روش کارآمد و موثری برای ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ های چغندرقند نیست. بنابراین، به منظور ارزیابی تحمل به خشکی ژنوتیپ ها در برنامه های اصلاحی و تولید ارقام متحمل به خشکی، روش آبیاری قطره‌ای پس از تبخیر تجمعی 30 میلی متری با تامین 50 درصد نیاز آبی چغندرقند، به عنوان روش و سطح تنش خشکی موثر معرفی می‌شود.

evaluation of the effective drought stress level for drought tolerance of sugar beet genotypes

water scarcity is a major limiting factor for agriculture in all arid and semi-arid regions of the world. identification of various genotypes to produce drought-tolerant cultivars requires an assessment of their sugar yield under deficit irrigation conditions. implementation of irrigation system and an appropriate level of water stress are therefore absolutely necessary in assessing genotypes for drought tolerance. for this purpose, four genotypes under eight irrigation treatments in a split plot design based on a randomized complete block with four replications during the years 1387 and 1388 the research and education center for agriculture and natural resources hamadan were evaluated. eight irrigation treatments consisted of three treatments of furrow irrigation after 80, 130 and 180 mm, two treatments of tape irrigation, including irrigation after 30 mm with 100% and irrigation after 30 mm with 50% supply of water requirement of sugar beet and three tape irrigation treatments including 80, 130 and 180 mm cumulative evaporation from the evaporation pan in main plots and four genotypes in sub plots. the results showed that the interaction between genotypes and irrigation for the drought susceptibility index (dsi) was significant at 5% probability level. reduced sugar yield of sugar beet genotypes caused by reduction of the amount of water (30mm tape irrigation with 50% of supply of water requirement) was more severe than the different irrigation intervals. furrow irrigation is not an efficient and effective method of evaluating drought tolerance of sugar beet genotypes. therefore, in order to evaluate drought tolerance of genotypes in breeding programs and produce drought-tolerant genotypes, tape irrigation method after 30 mm cumulative evaporation with supplying 50% of the plant water requirement, is introduced and recommended as an appropriate method and drought stress level.