بررسی تبخیر-تعرق، عملکرد، اجزای عملکرد و برخی صفات فیزیولوژیک گلرنگ پاییزه تحت تنش‌های خشکی و شوری

تنش‌های خشکی و شوری از مهمترین چالش‌های موجود در بخش کشاورزی بخصوص در مناطق خشک و نیمه‌خشک هستند. در این پژوهش به منظور بررسی اثر برهمکنش شوری و خشکی بر گیاه گلرنگ (رقم گلدشت) آزمایشی بصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در گلخانه ایستگاه تحقیقات پسته شهرستان اردکان واقع در استان یزد در سال 1398 انجام گرفت. تیمارهای آبیاری شامل دورهای 5 (i1)، 10 (i2) و 15 (i3) روز و سطوح شوری آب آبیاری شامل 0.7 (s1)، 4 (s2)، 7 (s3) و 10 (s4) دسی‌زیمنس‌بر‌متر بودند. در پایان دوره رشد، صفاتی مانند عملکرد دانه، وزن هزاردانه، وزن خشک شاخساره، شاخص برداشت، بهره‌وری مصرف آب، سطح برگ، تبخیر- تعرق، نشت یونی و شاخص کلروفیل گلرنگ اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که اثرات اصلی سطوح مختلف شوری آب آبیاری و دورهای آبیاری بر تمام صفات اندازه‌گیری شده معنی‌دار بود. همچنین اثر متقابل شوری و دور آبیاری بر روی تمامی صفات بجز سطح برگ و نشت یونی در سطح یک درصد معنی‌دار بود. با افزایش شوری آب آبیاری و طولانی شدن دور آبیاری تمامی صفات بجز نشت یونی کاهش پیدا کردند. در بیشترین سطح شوری (s4) نسبت به تیمار شاهد (s1)، متوسط میزان تبخیر-تعرق در دوره اعمال تنش و عملکرد دانه به ترتیب 32 و 84.7 درصد کاهش یافت. دور آبیاری 15 روز نیز نسبت به 5 روز باعث کاهش 38 و 86.4 درصدی به‌ترتیب در تبخیر-تعرق در دوره اعمال تنش و عملکرد دانه شد. ضریب آب سهل‌الوصول برای عملکرد دانه گلرنگ 0.45 بدست آمد. حد آستانه شوری محلول خاک برای کاهش عملکرد دانه گلرنگ 3.4 دسی‌زیمنس بر متر و شیب کاهش عملکرد دانه به ازای افزایش یک واحد شوری 5.8 درصد بدست آمد.

investigation of evapotranspiration. yield, yield components and some physiological traits of winter safflower under drought and salinity stresses

drought and salinity stresses are among the main challenges in the agricultural sector, especially in arid and semi-arid regions. in this study, in order to investigate the interaction effect of salinity and drought stresses on safflower (cv goldasht), a factorial experiment was conducted in 2020 as a completely randomized design with three replications in the greenhouse of pistachio research station of ardakan city located in yazd province. the irrigation treatments were applied as 5 (i1), 10 (i2) and 15 (i3) days of irrigation interval and salinity levels of irrigation water were included 0.7 (s1), 4 (s2), 7 (s3) and 10 (s4) ds/m. at the end of the growth period, safflower traits such as grain yield, 1000-seed weight, shoot dry weight, harvest index, water productivity, leaf area, evapotranspiration, electrolyte leakage and spad index were measured. results showed that the main effect of the salinity levels of the irrigation water and irrigation intervals were significant on all traits. also, the interaction effects of salinity and irrigation interval were significant on all traits except leaf area and electrolyte leakage at one percent level. by increasing irrigation water salinity and lengthening of irrigation interval, all traits decreased except electrolyte leakage percentage. in the highest salinity level (s4) compared to the control treatment (s1), the average of evapotranspiration during the stress period and grain yield decreased by 32 and 84.7 percent, respectively. increasing irrigation interval up to 15 days reduced evapotranspiration during the stress period and grain yield by 38 and 86.4 percent compared to 5 days irrigation interval, respectively. the coefficient of readily available water for safflower grain yield was obtained 0.45. the salinity threshold of the soil solution for reducing safflower grain yield was obtained about 3.4 ds/m and the slope for decreasing grain yield was 5.8% per unit increase in salinity.