بررسی نظام حقوقی و بهره‌برداری حاکم برآب‌بندان‌های استان گیلان از دیدگاه کشاورزان بهره‌بردار

آب‌بندان‌ها در واقع یک استخر ذخیره‌ی خاکی و بسیار بزرگی هستند که از خاک‌برداری یک محدوده، خاک‌ریزی و تحکیم آن با ایجاد دیواره و یا به‌صورت طبیعی به وجود می‌آیند. آب‌بندان‌های استان گیلان کاربرد چندمنظوره داشته و ضمن ذخیره‌ی آب کشاورزی برای شکار پرندگان و صید ماهی و غیره نیز کاربرد دارند. با توجه به اهمیت آب‌بندان‌ها، هدف کلی این تحقیق بررسی نظام حقوقی و بهره‌برداری حاکم برآب‌بندان های استان گیلان از دیدگاه کشاورزان بهره‌بردار است. این پژوهش کاربردی، توصیفی –پیمایشی و ترکیبی کمی – کیفی از نوع طرح هم‏زمان زاویه‏بندی است. جامعه‌ی آماری پژوهش روستائیان بهره‌بردار آب‌بندان‌های شهرستان‌های صومعه‌سرا، فومن و شفت واقع در غرب استان گیلان هستند که به روش کاملاً تصادفی انتخاب شدند. جمع‌آوری داده‌های پژوهش از طریق مطالعه‌ی کتابخانه‌ای و بررسی میدانی انجام گرفت. پرسشنامه‌ی محقق‌ساخته ابزار اصلی جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز این تحقیق بود که روایی آن توسط ده نفر از اساتید دانشگاه وکارشناسان این حوزه انجام پذیرفت و پایایی آن با مقدار0.83 تایید شد. مهم‌ترین یافته‌های پژوهش نشان داد، از نظر کشاورزان بهره‌بردار آب بندان‌های استان گیلان در توسعه‌ی سطح زیر کشت برنج، افزایش درآمد سالیانه‌ی از سایر مشاغل (غیر از برنج‌کاری)، توسعه‌ی شغل فرعی بی‌تاثیری بوده ولی در تامین آب برنجکاری، مشارکت در تقسیم آب، ایجاد اشتغال و درآمد سالیانه‌ی برنج‌کاری، رضایت‌مندی کشاورزان بهره بردار از شغل اصلی و فرعی، بهبود وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشاورزان بهره‌بردار تاثیر داشته و رابطه‌ی بین این متغیرها معنی‌دار می‌باشد. همچنین مشخص شد ارتباط بین نگرش کشاورزان بهره‌بردار با متغیرهای مرتبط با نظام حقوقی بهره‌برداری حاکم بر آب‌بندان‌ها (نحوه‌ی تقسیم آب، رضایت‌مندی از نحوه‌ی تقسیم سایر محصولات جنبی آب‌بندان، رضایت‌مندی از حراست و حفاظت آب‌بندان و سیاست‌های دولت در تداوم حیات آب‌بندان‌ها) معنی‌دار و مثبت است.

investigating the legal system and operation governing ponds of guilan province from the perspective of exploiting farmers

ponds are large storage pools that arises from the excavation of an area, embankment and its consolidation by creating walls and fences. ponds have multiple uses, in addition to storing agricultural water, they are also used for bird hunting and fishing, etc. therefore, due to the importance of ponds, the overall purpose of this research was investigating the legal (property rights) and the operating system of ponds of guilan province from the perspective of exploiting farmers. this is an applied, descriptive survey and mixed quantitative qualitative of concurrent triangulation mixed methods design. the statistical population of the study is the villagers exploiting the ponds of soomehsara, fooman and shaft cities located in the west of gilan province, which were selected completely randomly. research data collection was done through library and field study. the researcher made questionnaire was the main tool for collecting information required for this research, the validity of which was performed by ten university professors and experts , the reliability was confirmed with a value of 0.83. the result showed that in the opinion of farmers exploiting the ponds , ineffective in developing the area under rice cultivation, increasing the annual income from other occupations (non rice cultivation), and developing sub jobs. in supplying rice water, participation in water distribution, job creation and annual income of rice cultivation, farmers’ satisfaction with the main and secondary jobs, improving the economic and social situation of farmers have an effect and the relationship between this variables are significant. it was also found that the relationship between the attitudes of exploitative farmers and the variables related to the the legal system and operation governing ponds (how to distribute water, satisfaction with how to distribute other by products of ponds, satisfaction the protection of the ponds and the government’s policies for the survival of the ponds) are significant and positive.