ارزیابی اثرات سیاست‌های کاهش مصرف آب بر پایداری زراعی در اقلیم میانی استان گلستان

هدف از تحقیق حاضر ارزیابی پایداری کشاورزی و تعیین الگوی کشت در اقلیم میانی (معتدل خزری) استان گلستان در اثر اعمال سیاست‌های کاهش مصرف آب (افزایش قیمت 50% و 100% ، سهمیه‌بندی 5% و 30% و تلفیقی از آن دو) بر اساس پنج سناریوی ترجیحی (ترجیح اقتصادی، ترجیح محیط ‌زیستی، ترجیح اجتماعی، ترجیح یکسان و ترجیح متخصصین) می‌باشد. اطلاعات مورد نیاز شامل داده‌های اسنادی و میدانی مستخرج از پرسشنامه هزینه تولید و مصاحبه رو در رو با کشاورزان در سال زراعی 99 98 بدست آمد. جهت محاسبه اوزان معیارها و زیرمعیارهای پایداری از پرسشنامه و مصاحبه با متخصصین استفاده گردید و به منظور تحقق اهداف تحقیق از روش برنامه‌ریزی ریاضی مثبت و فرایند تحلیل سلسله مراتبی استفاده شد. بر اساس میانگین نظر متخصصین وزن معیارهای اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی در پایداری به ترتیب 0.453، 0.232و 0.315 بدست آمد. بر اثر اعمال سیاست‌های کاهش مصرف آب، الگوی‌کشت، مصرف نهاده‌ها و سودناخالص تغییر نموده است. بر اساس نتایج، در صورتیکه پایداری کل منطقه مدنظر باشد سیاست‌های قیمتی فقط منجر به افزایش هزینه کشاورزان خواهد شد. به علاوه برای اصلاح الگوی مصرف آب با اعمال سیاست‌های کاهش مصرف آب در همه سناریوها به جز ترجیح اجتماعی سیاست سهمیه‌بندی 30% پایدارتر است. در سناریوی ترجیح اجتماعی سیاست 50% افزایش قیمت آب پیشنهاد می‌شود. به عبارت دیگر با اعمال سیاست‌های کاهش مصرف آب برای نگهداری تعادل بین پایداری اقتصادی و محیط‌زیستی با پایداری اجتماعی، تقابل وجود دارد و بایستی بین آنها مبادله صورت گیرد.

investigation water reduction consumption policies on agricultural sustainability in intermediate climate of golestan province

the purpose of this study is to evaluate the agriculture sustainability and determine the cultivation pattern in the caspian temperate climate by the implementation of water consumption reduction policies (price, quota and a combination of the two) based on five scenarios of economic, environmental, social, and equal and experts’ opinion preferences. the required information including documentary and field data from the production cost questionnaire and face to face interviews with farmers were obtained in the 2019 2020 crop year. the questionnaire and interviews with experts were used to calculate the weights of sustainability criteria and sub criteria. in order to achieve the goals of the study, positive mathematical programming method and analytic hierarchy process were used. based on the average opinion of experts used in this study, economic, social and environmental weights criteria in sustainability were calculated to be 0.453, 0.232 and 0.315, respectively. also, the cultivation pattern will change based on the implementation of water consumption reduction policies. according to the economic and environmental sub criteria, a 30% water quota policy and according to the social sub criteria, a 50% price increase policy will lead to agriculture sustainability and optimal water consumption at the same time. in addition, to improve the pattern of water consumption in the agricultural sector, in the city of turkmen as a representative of the caspian temperate climate, a policy to reduce the volume of water use by 30% is proposed by applying policies (price, quotas and a combination of the two) in all preferential scenarios except the social preference. in the social preference scenario, a 50% increase in the water price is proposed. in the other words, there is an opposition between economic and environmental sustainability and social sustainability when implementing water consumption reduction policies and there must be an exchange between them.