بررسی تغییرات صفات مورفوفیزیولوژیکی و اسانس گیاه دارویی نعنا فلفلی (mentha piperita l.) تحت مدیریت‌های مختلف آبیاری

یکی از روش‌های افزایش بازده مصرف آب، اعمال مدیریت کم آبیاری بر اساس شناخت آثار تنش می‌باشد. به‌منظور بررسی اثر روش‌های مختلف کم‌آبیاری بر خواص رشدی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی نعنا فلفلی پژوهشی در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در قالب طرح کاملاً تصادفی اجرا گردید. تیمارهای کم آبیاری شامل تیمار آبیاری کامل (full irrigation)، کم‌آبیاری به میزان 50 درصد (deficit irrigation50%)، آبیاری بخشی ریشه ثابت (fixed partial rootzone drying) و آبیاری بخشی ریشه متناوب (alternate partial rootzone drying) بود. نتایج تحقیق نشان داد که در صفت تعداد برگ بیشترین (173 عدد) و کمترین (140 عدد) مقدار به ترتیب در تیمارهای آبیاری کامل (fi) و کم‌آبیاری به میزان 50 (di50%) درصد مشاهده شد. در صفت هدایت روزنه‌ای بیشترین مقدار (39.3 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) در تیمار کم‌آبیاری به میزان 50 درصد (di50%) و کمترین مقدار (31.3 میلی مول بر مترمربع در ثانیه) نیز در تیمار آبیاری کامل مشاهده شد. در شاخص سبزینگی، نشت الکترولیت، rwc، اسانس و پرولین بیشترین مقدار به ترتیب ٧/٥3، 27/48 درصد، 3/55 درصد، 1.58 درصد و 2.50 میلیگرم در لیتر در تیمار آبیاری بخشی ریشه ثابت (fprd) و کمترین مقدار برای شاخص سبزینگی (41.5)، نشت الکترولیت (35.72 درصد)، درصد اسانس (1.14 درصد) و پرولین (1.23 میلیگرم در لیتر) در تیمار آبیاری کامل (fi) به دست آمد. همچنین بیشترین عملکرد اسانس در تیمار آبیاری کامل (fi) به دست آمد و در سایر تیمارها اختلاف معنیداری مشاهده نشد. به‌طورکلی، با عنایت به بحران آبی موجود در کشور و قبول کاهش عملکرد در مواد موثره گیاه، تیمار aprd جهت آبیاری این گیاه در شرایط گلخانه‌ای توصیه می‌گردد.

evaluation of changes in morpho-physiological traits and essential oil of peppermint (mentha piperita l.) under different irrigation managements

the current limitations in water resources necessitate the adoption of strategies to increase water use efficiency (wue) and improve the active ingredients of medicinal plants, which requires increasing wue to produce more crops per unit of consumed water. a method to increase wue is to apply deficit irrigation (di) management based on the identification of stress consequences. the effect of different di methods on the growth and physiological properties of peppermint was investigated in a completely randomized experimental design based on potted planting with three replications in the research greenhouse of ferdowsi university in 20172018. di treatments were full irrigation (fi), di 50%, fixed partial rootzone drying (fprd), and alternate partial rootzone drying (aprd). the results indicated that the highest (173) and the lowest (140) numbers of leaves belonged to fi and (di 50%) treatments, respectively. di 50% and fi treatments presented the highest (39.3 mmol/m2/s) and the lowest (31.3 mmol/m2/s) values of stomatal conductance. the highest values of greenness index (gi, 53.7), electrolyte leakage (48.27%), relative water content (rwc, 55.3%), essential oil (1.58%), and proline content (2.50 mg/l) were obtained in the fprd treatment. the lowest corresponding values ​​of gi (41.5), electrolyte leakage (35.72%), essential oil (1.14%), and proline content (1.23 mg/l) were recorded in the fi treatment. essential oil yield was uppermost in the fi treatment and no significant difference was detected in the other treatments. altogether, given the water crisis in iran and the reduced yield of the active ingredients of the plant, the aprd treatment is recommended for the irrigation of this plant in greenhouse conditions.