ارزیابی هیدرولیکی انعطاف‌پذیری در بهره‌برداری با روش تحویل برحسب درخواست در شبکه‌های آبیاری

محققین شبکه‌های آبیاری لزوم تغییر روش‌های تحویل و توزیع آب را به روش‌های انعطاف‌پذیر مطرح کرده‌اند. درروش برحسب درخواست تعدد و تنوع زمانی و مکانی درخواست‌ها، برنامه‌ریزی توزیع و تحویل آب را مشکل، و اجرای آن را پیچیده میکند. یکی از چالش‌ها در این شرایط، تشدید رفتار جریان غیر ماندگار است. ناپایدار بودن جریان، موجب تحویل آب به آبگیرها، با مازاد یا کمبود احتمالی می‌شود که برخلاف تصور اولیه باعث ضعف عملکرد می‌شود. بنابراین لازم است عملکرد هیدرولیکی روش‌های برحسب درخواست قبل از توصیه آن‌ها ارزیابی شود. در این تحقیق با توجه به طبقه‌بندی روش‌های برحسب درخواست سه گزینه اصلی تعریف گردید. برای ارزیابی درست گزینه‌‌ها، حجم آب تحویلی به هر یک از آبگیرها در تمامی نوبت‌های تحویل یکسان در نظر گرفته شد. برای این منظور در هر یک از گزینه‌ها از میان سه عامل دبی، مدت تحویل و دور آبیاری، دو عامل متغیر در نظر گرفته شد. با در نظر گرفتن گزینه‌های افزایش و کاهش درخواست، جمعاً چهارده سناریو تعریف شد. سناریوها در کانال عقیلی شرقی واقع در شبکه گتوند در استان خوزستان با استفاده از مدل icss شبیه‌سازی شد و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد اگرچه با افزایش انعطاف‌پذیری، ناپایداری جریان نیز افزایش می‌یابد، اما در صورت اجرای درست عملیات تنظیم سازه‌ها، عملکرد هیدرولیکی کانال در گزینه‌های مختلف، تفاوت چندانی ندارند و بیشترین مازاد یا کمبود تحویل آب به آبگیرها در بین سناریوها در حدود سه درصد حجم کل آب درخواستی بوده است. کمترین میزان شاخص‌های کفایت و راندمان به ترتیب برابر است با: 0.970و 0.968 و بیشترین مقدار شاخص‌های عدالت و پایداری به ترتیب 0.082 و 0.056 به دست آمد که همگی به مقدار ایده آل خود بسیار نزدیک است. بنابراین صرف‌نظر از رفتار هیدرولیکی جریان، با تعیین و اجرای صحیح عملیات بهره‌برداری، سطوح مختلف انعطاف‌پذیری برای انواع روش‌های برحسب درخواست، قابل‌دسترس خواهد بود.

evaluation of operational flexibility for on request delivery method from hydraulics point of view in irrigation networks

irrigation researchers has recommended to change water delivery methods from rotational to onrequest methods to enhance flexibility. the diversity of requests in the onrequest method makes it difficult to plan and implement the water distribution. the intensified unsteady flow is a challenge concerning the hydraulic performance and flexibility of canals. flow instability may be associated with excess or deficiency of water delivery, leading to poor performance contrary to the initial intention. thus, the hydraulic performance of various onrequest methods needs to be assessed before recommending them. in this research, based on classification of onrequest methods three options are defined. to facilitate the evaluation of different options identical volume of water delivered to the turnouts during the irrigation cycle in all delivery rotations. to this end, out of the three delivery factors of flow rate, duration, and frequency, two factors are considered to be variable. an overall of 14 scenarios was defined by separating the conditions for increasing and decreasing demands. the scenarios were simulated and evaluated in the east aghili canal using icss model. the results show that, even though with increasing the flexibility, unsteady flow behavior is increased, however, if the structures are adjusted accurately, the hydraulic performance of the canal would not be much different. the maximum deviation of water delivery to turnouts among scenarios is about 3% by volume. the lowest values of adequacy and efficiency indexes of water delivery are equal to: 0.970 and 0.968, respectively, and the highest values of equity and dependability indexes are 0.082 and 0.056, respectively, which shows that all of them are very close to their ideal values. hence, regardless of the hydraulic behavior of the flow, different levels of flexibility can be achieved for a variety of onrequest methods by correctly determining and performing the operation instructions.