تحلیل ساختار حکمرانی آب ایران مبتنی‌بر همبست آب-غذا-انرژی: کاربردی از رویکرد تحلیل شبکه های اجتماعی (sna)

همبست آب، غذا و انرژی چارچوبی برای ایجاد یک نظام حکمرانی است که هدف آن، تسهیل مشارکت بین بخشی و تقویت سیاست‌های منسجم برای مدیریت پایدار منابع است. بر این مبنا پژوهش حاضر به تحلیل ساختار حکمرانی آب ایران متمرکز بر همبست آب-غذا-انرژی و ارزیابی توزیع قدرت نهادهای مسئول و همکار در برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور می‌پردازد. برای این منظور شبکه همکاری بر مبنای تکالیف قانونی نهادها و سازمان‌های موظف در محورهای برنامه توسعه بررسی گردید. بطور کلی بررسی قوانین برنامه توسعه نشان می‌دهد توجه به همبست آب-غذا-انرژی در ساختار حکمرانی آب مورد غفلت واقع شده است و درک واقع بینانه تضادهای بین بخشی و پیش بینی مکانیزم‌های حل مناقشه نیازمند توجه جدی در برنامه های توسعه آتی است. در ادامه بر اساس 32 نهاد مکلف و 70 وظیفه قانونی، با در نظر گرفتن تعداد دفعات همکاری، ماتریس شبکه همکاری تشکیل و در نرم افزار ucinet و netdraw بر مبنای شاخص‌های مرکزیت درجه، مرکزیت بینابینی، تراکم، فاصله ژئودزیک و نقاط برش تجزیه و تحلیل شد. یافته‌ها حاکی از عدم توازن توزیع قدرت در شبکه و تمرکز قدرت در وزارت نیرو در ساختار حکمرانی کنونی است. بر این اساس تقویت جایگاه قدرت وزارت جهادکشاورزی در راستای سیاست‌های مدیریت تقاضای آب و تقویت رابطه قانونی نهادهای تامین منابع مالی قوانین توسعه منابع آب و بهبود جایگاه بخش خصوصی مورد تاکید است. همچنین تقویت نقش نهادهای نظارت و بازرسی در راستای افزایش شفافیت و پاسخگویی، تقویت رابطه قانونی دانشگاه‌ها و نظام فناوری و نوآوری ملّی در راستای پشتیبانی از اقتصاد دانش بنیان، توسعه مشارکت جوامع محلی و سازمان های مردم نهاد در مدار قدرت تصمیم گیری از دیگر نقاط قابل توسعه ساختار حکمرانی آب کشور است.

analysis of iran’s water governance structure based on water-food-energy nexus: an application of the social network analysis (sna)

the waterfoodenergy nexus is a framework for building a governance system that aims to facilitate crosssectoral partnerships and improve and strengthen coherent policies for planning and governance. accordingly, the present study analyzes the water governance structure focused on the waterfoodenergy nexus and evaluates the power distribution of responsible institutions and partners in the governance structure of water resources management in iran. according to the sixth economic, social and cultural development plan. for this purpose, the cooperation network was reviewed based on the legal duties of the responsible institutions and organizations in the axes of water resources development program, agriculture, environment and natural resources and energy. examining the rules of the development plan shows that attention to the waterfoodenergy nexus in the water governance structure has been neglected, and a realistic understanding of crosssectoral conflicts and the anticipation of conflict resolution mechanisms require serious attention in the plan. considering the number of collaborations of network actors, the formation network matrix was analyzed using ucinet and netdraw software based on the indicators of degree centrality, intermediate centrality, density, geodetic distance and cut points. findings analysis of social networks, considering the concentration of power in the ministry of energy in the current governance structure, emphasizes on strengthening the position of power of the ministry of jihad agriculture in line with water demand management policies and strengthening the relationship between financing institutions and water resources development laws. also, strengthening the role of monitoring and inspection institutions in order to increase transparency and accountability, strengthening the legal relationship between universities and the national technology and innovation system to support the knowledgebased economy, and developing the participation of local communities and nongovernmental organizations in decisionmaking. taking from other expandable points is the structure of the country’s water governance.