اثر برآورد جداگانه ضریب ks در مراحل رشد ذرت، بر تخمین مقدار تبخیر-تعرق واقعی گیاه در شرایط تنش آبی

برآورد صحیح ضریب تنش تبخیر-تعرق گیاه (ks)، باعث تخمین دقیق‌ تبخیر-تعرق در شرایط تنش آبی می‌شود. در این پژوهش گیاه ذرت در مینی‌‌لایسیمتر کشت و مقدار تبخیر-تعرق روزانه آن اندازه‌گیری شد. آزمایش در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی انجام شد. تنش آبی از طریق تخلیه آب خاک در سطوح (i1) 55%، (i2) 65%، (i3) 75% و (i4) 85% کل آب دردسترس خاک، اعمال شد. در تیمار شاهد (i0)، میزان آب خاک در حد سهل‌الوصول نگه‌داشته شد. حد آب سهل‌الوصول یک‌بار به‌طور ثابت در کل دوره رشد درنظر گرفته شد و میزان آن برابر با تخلیه %40 از کل آب دردسترس خاک (بر اساس نتایج پژوهش‌های گذشته) تعریف شد. بار دیگر حد آب سهل‌الوصول به‌طور جداگانه در مراحل اولیه، توسعه، میانی و پایانی رشد ذرت برآورد شد. در لحظه افزایش مقاومت روزنه‌ای برگ‌های ذرت در اثر تنش آبی، میزان رطوبت خاک اندازه‌گیری شد. سپس حد آب سهل‌الوصول در مراحل رشد مذکور، به‌ترتیب برابر با %45، %65، 60% و %70 برآورد شد. از این‌رو، ضریب ks یک‌بار به‌صورت متغیر (در چهار مرحله رشد) و یک‌بار به‌طور ثابت در کل دوره رشد ذرت برآورد شد. مقادیر تبخیر-تعرق ذرت تحت تنش آبی، بر اساس ضرب مقدار تبخیر-تعرق تیمار شاهد در ضریب ks محاسبه شد. سپس مقادیر واقعی و تخمینی تبخیر-تعرق ذرت در شرایط تنش آبی، باهم مقایسه شد. نتایج نشان داد که استفاده از ضریب ks ثابت برای تخمین مقدار تبخیر-تعرق ذرت در مراحل مختلف رشد، موفقیت‌آمیز نبود. اما با کاربرد ضریب ks متغیر، حساسیّت گیاه ذرت به تنش آبی در مراحل مختلف رشد، در نظر گرفته شد. از این‌رو برآورد مناسب‌تری از مقدار تبخیر-تعرق ذرت در شرایط تنش آبی انجام شد. درنتیجه برای تعیین میزان تبخیر-تعرق ذرت در شرایط مدیریت کم‌آبیاری، باید ضرایب ks جداگانه در مراحل مختلف رشد در نظر گرفته شود.

effect of separate estimation of ks coefficient in maize growth stages on estimating the actual crop evapotranspiration rate, under water stress conditions

the correct estimation of crop evapotranspiration stress coefficient (ks), causes the accurate estimation of evapotranspiration under water stress conditions. in this research, maize was planted in minilysimeter and its daily evapotranspiration amount was measured. the experiment was performed in a completely randomized design. water stress was applied by soil water depletion at levels of 55%(i1), 65%(i2), 75%(i3) and 85%(i4) of total available water (taw). in control treatment (i0), the soil water amount was kept in readily available limit. the readily available water limit (raw) was considered as constant in the growing season and its rate was defined as the depletion of 40% of taw. in another method, the raw limit was estimated separately at the maize growth stages of initial, development, mid and late. at the time of increasing the stomatal resistance of leaves (due to water stress), soil moisture was measured. the raw limit in the mentioned growth stages, was estimated to be 45%, 65%, 60% and 70%, respectively. therefore, the ks coefficient was estimated in two methods of variable (in four growth stages) and the constant (in the growth period). maize evapotranspiration amounts under water stress were estimated by multiplying the control evapotranspiration amount on the ks coefficients. then, the actual and estimated amounts of maize evapotranspiration (under water stress conditions) were compared. the results showed that using the constant ks coefficient for estimating the maize evapotranspiration amount in the growth stages, was not successful. by using the variable ks coefficient, was considered the maize sensitivity to water stress in the growth stages. therefore, a suitable estimation of maize evapotranspiration amount was performed under water stress conditions. as a result, for determination the maize evapotranspiration amount under low irrigation management conditions, must be considered the separate ks coefficients in the growth stages.