حسابداری آب ضرورتی برای ساماندهی اطلاعات، گزارش‏ دهی، برنامه ‏ریزی و ارزیابی منابع و مصارف آب (مطالعه موردی: حوضه آبریز رخ-نیشابور)

یکی از عوامل اصلی ایجاد بحران آب در کشور نبود یک چارچوب ساماندهی شده دقیق برای آگاهی‌رسانی در زمینه اجزای تراز آبی و کاربری‌های آب است. بنابراین استفاده از یک چارچوب حسابداری آب به عنوان یک ضرورت مطرح می‏شود. هدف از این پژوهش نشان دادن ظرفیت چارچوب wa+ برای تهیه حساب‏های آب در حوضه رخ –نیشابور است که در چهار بخش اصلی ساماندهی اطلاعات، گزارش‏دهی، برنامه‏ریزی و ارزیابی ارائه شده است. بخش ساماندهی‏ اطلاعات دربرگیرنده گردآوری آمار از منابع مختلف از جمله تصاویر ماهواره‏ای و مدل‏سازی است. بخش برنامه‏ریزی دربرگیرنده سناریوپردازی است که در این پژوهش هم‏راستا با مصوبات شورای عالی آب، دو سناریوی کاهش برداشت از آبخوان در نظر گرفته شد. گزارش‏دهی با تکمیل کاربرگ‏های مختلف wa+ برای سه سال تر، نرمال و خشک در حالت واقعی و شرایط سناریوها انجام شد. بخش ارزیابی به کمک نشانگرها برای هر کاربرگ و برای شرایط واقعی و سناریوها ارائه شد. نتایج بررسی وضعیت آب در حوضه نشان داد که در حوضه رخنیشابور هر سال افت شدید ذخیره آبخوان رخ می‏دهد. همچنین نزدیک به 80 درصد بارش در حوضه تبخیر و از دسترس خارج می‏شود. در نهایت یافته‏های به کارگیری سناریوهای کاهش برداشت از آبخوان (مطابق با طرح احیا و تعادل‏بخشی) نشان داد که اگر برداشت از آبخوان به اندازه آب تجدیدپذیر شود کسری مخزن سالانه به صفر رسیده و به ذخیره آن افزوده خواهد شد.

Water Accounting a Necessity for Organizing Information, Reporting, Planning and Assessing water Resources and Consumptions(Case study: Rokh-Nieshaboor

One of the main causes of the water crisis in Iran is the lack of a wellorganized framework for providing information about water balance components and water uses. Therefore, the use of a water accounting framework is a necessity. The purpose of this study is to show the capacity of the WA + framework for the preparation of water accounts in RokhNeishaboor basin, which is presented in four main sections: Organizing information, reporting, planning and assessing. The Organizing information section includes the collection of data from various sources, including of satellite measurements and modelling. The planning section include scenario development that in this study, two scenarios of reducing aquifer withdrawals were considered which were in line with the approvals of the Supreme Water Council. Reporting was done by completing various WA + sheets for three years inculding wet, normal and dry under real and scenario conditions. The assessing section was presented by the indicators for each sheet and for real and scenarios conditions.The results of the water situation in the basin showed that in RokhNeishaboor basin, a sharp drop in aquifer storage occurs every year. Also, about 80% of rainfall in the basin evaporates and becomes unavailable. Finally, the findings of using scenarios to reduce aquifer withdrawals (according to aquifer restoration plan( showed that if the aquifer withdraw was equal to renewable water, the annual aquifer deficit would reach zero and its reserve would increase.