بررسی میزان آب کاربردی و بهره‌وری آب مزارع سیب‌زمینی در شرایط زارعین استان فارس

با توجه به کمبود منابع آب در کشاورزی، بهبود مدیریت آبیاری مزارع سیب‌زمینی می‌تواند منجر به کاهش مصرف آب و افزایش بهره‌وری این محصول مهم شود. بدین منظور، لازم است اطلاع کافی و دقیقی از وضعیت میزان آب کاربردی و بهره‌وری آب در شرایط مدیریت زارعین وجود داشته باشد. از این رو، میزان آب کاربردی و بهره‌وری آب در شرایط مدیریت زارعین سه منطقه عمده تولید سیب‌زمینی در استان فارس بررسی شد. سه منطقه آباده، اقلید و خرمبید و سه سامانه آبیاری سطحی، بارانی و قطره ای بعنوان تیمارهای آزمایش در نظر گرفته شدند. برای مقایسه آماری نتایج بدست آمده از آزمون تی استفاده شد. همچنین همبستگی عوامل مختلف باهم، با تعیین ضریب همبستگی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این تحقیق، نشان داد که تفاوت آب کاربردی، عملکرد و بهره‌وری آب در مناطق مختلف در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. متوسط مقدار عملکرد محصول و بهره‌وری آب بترتیب 43.6 تن در هکتار و 4.87 کیلوگرم بر مترمکعب بدست آمد. استفاده از سامانههای آبیاری بارانی و قطره‌ای، باعث کاهش آب کاربردی به میزان 1100 مترمکعب در هکتار، افزایش محصول به میزان 10.5 تن در هکتار و افزایش بهره‌وری به میزان حدود 1.8 کیلوگرم بر متر مکعب شد، لیکن این تفاوت‌ها از نظر آماری در سطح 5 درصد معنی‌دار نبود. متوسط مقدار آب کاربردی در مزارع سیب‌زمینی معادل9420 مترمکعب در هکتار بوده که 3350 مترمکعب در هکتار از میانگین نیاز آبی ناخالص کمتر بود. اگر آبیاری فقط بر اساس تجربه کشاورز انجام و به برنامه‌ریزی آبیاری توجه نشود، ممکن است تفاوتی بین مصرف آب در سامانههای مختلف آبیاری مشاهده نشود و آب داده شده کمتر از حد مورد نیاز باشد. بنابراین بایستی برای کاهش اثرات کم آبی، افزایش محصول و بهره‌وری آب، علاوه بر سامانه آبیاری، به برنامه‌ریزی آبیاری مزارع و تحویل حجمی آب توجه جدی شود.

Investigation of applied water and water productivity of potato fields in the conditions of farmers in Fars province

Due to the scarcity of water resources in agriculture, improving the irrigation management of potato fields can reduce applied water and increase the productivity of this important crop. For this purpose, it is necessary to have sufficient and accurate information about the status of applied water and water productivity in the conditions of farmers’’ management. Therefore, the amount of water applied and water productivity in the conditions of farmers’’ management of the three major potato production areas in Fars province were investigated. Three areas of Abadeh, Eghlid and Khorrambid and three systems of surface, sprinkler and drip irrigation were considered as experimental treatments. Ttest was used for statistical comparison of the results. The correlation between different factors was examined by determining the correlation coefficient. Results showed that the differences in applied water, yield and water productivity in different regions were not significant at the level of 5%. The average yield and water productivity were 43.6 tons/ha and 4.87 kg/m3, respectively. The use of sprinkler and drip irrigation systems reduced the applied water by 1100 cubic meters per hectare, increased the yield by 10.5 tons per hectare and increased productivity by about 1.8 kg/m3. However, these differences were not statistically significant at the 5% level. The average amount of water used in potato fields was 9420 m3/ha, which was 3350 m3/ha less than the average required water. If irrigation is based solely on the farmer’’s experience and irrigation scheduling is not considered, there may be no difference between applied water in different irrigation systems and the water supplied may be less than required. Therefore, in order to reduce the effects of water stress, increase crop and water productivity, in addition to the irrigation system, serious attention should be paid to field irrigation scheduling and volumetric water delivery