اثر کاشت جو بر کاهش مقدار شوری خاک، تحت سطوح مختلف شوری و آبیاری

امکان اصلاح اراضی شور با کشت گیاهان مقاوم به شوری، از تولید زه‌آب شور و صرف هزینه‌های زهکشی جلوگیری می‌کند. در این پژوهش، احتمال اصلاح خاک‌های شور از طریق کاشت گیاه جو، در سطوح مختلف آبیاری و شوری خاک بررسی شد. تیمارهای شوری شامل مقادیر (s1)6، (s2)9.5 و (s3)13 دسی‌زیمنس بر متر و تیمارهای آبیاری شامل آبیاری به‌مقدار (i1) 100، (i2)75 و (i3) 50 درصد نیاز آبی گیاه جو بود. آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی، با سه تکرار اجرا شد. در اثر افزایش شوری خاک (از s1 به s3) در سطوح آبیاری i1، i2 و i3، به‌ترتیب 25.5، 30.6 و 36 درصد از مقدار تبخیرتعرق گیاه کاسته شد. مقدار شوری کم‌شده از خاک در تیمار‌های s1، s2 و s3 به‌ترتیب برابر با 4.34، 6.88 و 9.42 (در تیمار i1)، 3.76، 4.92 و 6.08 (در تیمار i2) و 3.64، 3.58 و 3.52 دسی‌زیمنس بر متر (در تیمار i3) بود. کم‌آبیاری باعث کاهش راندمان اصلاح خاک توسط گیاه جو شد. افزایش شوری اولیه خاک در تیمارهای کم‌آبیاری نیز تاثیر زیادی بر این کار داشت. به‌طوری که با اعمال تنش خشکی، مقدار راندمان اصلاح خاک 16 درصد (در تیمار s1)، 48 درصد (در تیمار s2) و 62.6 درصد (در تیمار s3) کاهش یافت. اما در سطح آبیاری کامل، افزایش شوری اولیه خاک (تا تیمار s3)، تاثیری بر راندمان اصلاح خاک نداشت. برای تخمین مقدار شوری نهایی خاک از روی مقدار شوری اولیه خاک و سطح آبیاری، از توابع رگرسیونی استفاده شد. مدل نمایی، بهترین برازش را بین دو متغیر ec_f/ec_i و i_i/i_1 داشت. نتیجه کلی نشان داد که دستیابی به بالاترین راندمان اصلاح خاک و مدل‌سازی بهینه در این فرایند، نیازمند آبیاری کامل گیاه بوده است.

Effect of Barley Cultivation on the Reducing of Soil Salinity Amount, under Different Levels of Salinity and Irrigation

The possibility of modification the saline lands by planting the saltresistant crops, prevents the production of wastewater and drainage costs. In this study, the possibility of modifying saline soils by planting barley at different irrigation levels and soil salinity, was investigated. Salinity treatments included 6(S1), 9.5(S2) and 13(S3) (dS.m1) and irrigation treatments included the amount of 100(I1), 75(I2) and 50(I3) percent based on the barley water requirement. This research was done as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications. Due to increasing soil salinity (from S1 to S3) at irrigation levels of I1, I2 and I3, the amount of evapotranspiration was reduced to 25.5, 30.6 and 36 percent, respectively. The amount of reduced soil salinity in S1, S2 and S3 treatments were equal to 4.34, 6.88 and 9.42 (in I1 treatment), 3.76, 4.92 and 6.08 (in I2 treatment) and 3.64, 3.58 and 3.52 dS.m1 (in I3 treatment), respectively. Low irrigation reduced the soil modification efficiency. Also, increasing the soil salinity in low irrigation treatments had a high effect on this work. Due to drought stress, the amount of soil modification efficiency decreased to 16% (in S1 treatment), 48% (in S2 treatment) and 62.6% (in S3 treatment). However, at full irrigation level, increasing the soil salinity (up to S3 treatment) did not had effect on the soil modification efficiency. Regression functions were used to estimate the final soil salinity, by the initial soil salinity and irrigation level. The exponential model had the best fit between the two variables of EC_f/EC_i and I_i/I_1 . The overall result showed that achieving to the highest soil modification efficiency and optimal modeling, required to the full irrigation of the crop.