ارزیابی مزرعه ای بهره وری فیزیکی و اقتصادی آب در تولید گندم (مطالعه موردی در شهرستان‌های اهواز و دشت آزادگان)

محدودیت منابع آب کشور و لزوم اعمال مدیریت بهتر اهمیت تعیین دقیق آب آبیاری محصولات زراعی و باغی را نشان می‌دهد. در مطالعه حاضر، با انجام مطالعات میدانی در مزارع گندم شهرستان‌های اهواز و دشت آزادگان در استان خوزستان، حجم آب آبیاری و بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی گندم ارزیابی شد. بدین منظور حجم آب ورودی به مزرعه در هر نوبت آبیاری با استفاده از فلوم‌های wsc اندازهگیری و با توجه به تعداد نوبت‌های آبیاری، زمان هر نوبت آبیاری و سطح آبیاری شده، حجم آب آبیاری در طول فصل کشت گندم در سطح مزرعه تعیین شد. نتایج تحقیق حاضر نشان داد، میانگین حجم آب آبیاری مزارع انتخابی در شهرستان‌های اهواز و دشت آزادگان به‌ ترتیب 4837 و 5605 مترمکعب در هکتار است. با توجه به عملکرد مزارع، متوسط بهره‌وری فیزیکی آب آبیاری در این دو شهرستان به ترتیب 1.06 و 0.89 کیلوگرم در مترمکعب به‌دست آمد. بهرهوری اقتصادی آب آبیاری برای شهرستان اهواز بصورت خالص 7456 و برای دشت آزادگان این مقدار 5377 ریال به ازای هر مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد. نتایج نشان داد، در مزارعی که دارای پمپ شخصی هستند، با توجه به هزینه راهاندازی و بهرهبرداری از پمپ که باعث بیشتر شدن هزینه عملیات آبیاری نسبت به مزارع زیر شبکه شده است، تعداد دفعات آبیاری کمتر و با عمق بیشتر بوده حال آنکه بهرهوری فیزیکی و اقتصادی ناخالص و خالص به ترتیب 15.7، 28.5 و 67.6 درصد افزایش نشان داده است.

Field Evaluation of Physical and Economical Water Productivity of Wheat (case study in Ahwaz and Dasht-e-Azadegan)

Limited water resources and the need for better water management indicate the importance of precisely determining the applied water of crops and orchards. In this study, applied irrigation water and physical and economical water productivity of wheat were evaluated in Ahwaz and DashteAzadegan in Khuzestan province. Discharge of flow was measured in each irrigation event using WSC flumes in the randomly selected farms with blockedend border irrigation method. Results showed that the average applied water in selected farms in Ahwaz and Dashte Azadegan were 4837 and 5605 m3/ha, respectively. According to wheat yield for each studied farm in these two regions, the average of water productivity was 1.06 and 0.89 kg/m3, respectively. Net economic water productivity for Ahwaz and DashteAzadegan were 4756 and 5377 IRR/m3, respectively. Due to setting up and operating costs of the pump, which increases the cost of irrigation operations in farms equipped with pump stations on river water resources, the number of irrigation rounds and irrigation depth in each irrigation round decreased and increased, respectively, relative to farms irrigation canal water resources. Comparing physical, gross, and net economic water productivity showed 15.7, 28.5, and 67.6 percent increase in pump station farms relative to canal farms.