تعیین و ارزیابی آب کاربردی و بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب در باغات انگور و گردو منطقه ملایر همدان

استفاده بهینه و مناسب از منابع آب با توجه به بحران آب و خشکسالی‌های اخیر در کشور امری بسیار ضروری است. در این راستا استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری از جمله راهکارهایی است که که به‌منظور افزایش بهره‌وری آب در کشور توسعه یافته است. لذا این تحقیق به‌منظور مقایسه میزان بهره‌وری فیزیکی و اقتصادی آب در سامانه‌های آبیاری قطره‌ای و سطحی و بازده تولید محصول در باغات انگور و گردو شهرستان ملایر از توابع استان همدان انجام شد. در این پژوهش حجم آب کاربردی در باغات مورد مطالعه با اندازه‌گیری دبی منبع آبی، تعداد آبیاری و ساعات آبیاری در هر نوبت محاسبه شد. نیاز آبی بر اساس آمار و اطلاعات هواشناسی سالهای اخیر محاسبه و با میزان نیاز آبی برآورد شده در سند ملی آب مقایسه شد. بهره‌وری آب بر اساس میزان عملکرد محصول به ازای واحد حجم آب(cpd) ، درآمد به ازای واحد حجم آب(bpd) ، و بازده خالص به ازای واحد حجم آب (nbpd) محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان داد که روش آبیاری قطره‌ای نسبت به روش آبیاری سطحی به‌ترتیب باعث کاهش 40 و 54 درصدی آب کاربردی محصول انگور و گردو شد. میزان بهره‌وری آب در باغات انگور و گردو در آبیاری قطره‏ای به‌ترتیب 25.1 و 1.81 و در آبیاری سطحی 7.8 و 0.88 کیلوگرم بر مترمکعب محاسبه شد. نیاز آبی محاسباتی بر اساس آمار و اطلاعات هواشناسی ده ساله اخیر در این دو محصول بیشتر از میزان ذکر شده در سند ملی آب بود. مقایسه میزان متوسط آب کاربردی با نیاز آبی محاسباتی حاکی از کم‌آبیاری در اغلب باغ‌های مورد مطالعه بود. مقایسه بهره‌وری اقتصادی آب در دو محصول نشان داد که این شاخص در روش آبیاری قطره‌ای به مراتب بالاتر از روش آبیاری سطحی است. میزان شاخص بازده خالص به ازای واحد آب کاربردی (nbpd) در روش آبیاری قطره‌ای در دو محصول انگور و گردو به‌ترتیب 231 و 117 و در روش آبیاری سطحی 110 و 115 هزار ریال بر متر مکعب تعیین شد.

Determination and evaluation of applied water and physical and economical productivity of water in vineyards and walnut orchards of Malayer region of Hamadan

Optimal and efficient application of water resources due to the recent water crisis and droughts in the country is very necessary. In this regard, the use of modern irrigation methods is one of the solutions that has been developed to increase water productivity in the country. Therefore, this study was conducted to compare the physical and economical efficiency of water in drip and surface irrigation systems and net benefit per cost in vineyards and walnut orchards. In this study, the volume of applied water was calculated by measuring the flow rate of the water source, the number of irrigations and the hours of irrigation in each irrigation. The water requirement was calculated based on the last 10 years of meteorological data and compared with the estimated water requirement in the national water document. Water productivity was estimated based on yield per unit volume of water (CPD), income per unit volume of water (BPD), and net yield per unit volume of water (NBPD). The results showed that drip irrigation method compared to surface irrigation method reduced the applied water of grape and walnut crops by 40 and 54%, respectively. Water productivity in vineyards and walnut orchards in drip irrigation system was calculated as 25.1 and 1.81 and in surface irrigation as 7.8 and 0.88 kg / m3, respectively. Calculated water requirement based on the last ten years of meteorological data in these two products was greater than the value stated in the National Water Document. Comparison of the average amount of applied water with the calculated water requirement indicated a deficit irrigation in most of the studied gardens. Comparison of Economic productivity of water in the two crops showed that this index in drip irrigation method is much higher than surface irrigation method. Net yield index per unit of water used (NBPD) in drip irrigation method in grape and walnut crops are 231 and 117, respectively, and in surface irrigation method 110 and 115 thousand Rials per cubic meter.