اثر کم آبیاری تنظیم شده و آبیاری بخشی ریشه (ثابت و متغیر) بر خصوصیات رشدی ریشه در ذرت علوفه‌ای

مدیریت آبیاری یکی از مهم‌ترین عوامل موثر بر توسعه و گسترش ریشه گیاه است. هدف این پژوهش بررسی تاثیر تیمارهای مختلف کم‌آبیاری در روش آبیاری قطره‌ای سطحی بر چگونگی رشد و توزیع ریشه گیاه ذرت رقم سینگل کراس 704 بود. این پژوهش در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی طی سال زراعی 1393 اجرا گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با 9 تیمار در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارها شامل آبیاری کامل (fi)، کم‌آبیاری تنظیم شده (di) با تامین 80 و 60 درصد نیاز آبی، آبیاری ناقص ریشه به‌طور متغیر (prd) و تامین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی و آبیاری ناقص ریشه به‌طور ثابت (fprd) و تامین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی بود. نیاز آبی بر اساس جبران کمبود رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی به کمک رطوبت سنج الکترومغناطیس تعیین و بوسیله کنتورهای حجمی اندازه‌گیری و در مزرعه توزیع شد. اولین تنش در مرحله 6 برگی ذرت اعمال شد. دو هفته بعد از اعمال اولین تنش، در مرحله 10 برگی بوته‌ها نمونه‌بردای ریشه انجام شد. در هر بار نمونه‌برداری صفات وزن خشک، حجم و نفوذ جانبی و عمقی ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که در همه تیمارها با کاهش میزان آب مصرفی، میانگین مقدار کلیه صفات مورد اندازه‌گیری کاهش یافت. تغییرات وزن خشک ریشه نشان داد که تفاوت معنی‌داری بین روش‌های fi، prd100 و prd80 وجود نداشت. همچنین حجم ریشه تحت تاثیر کم آبی قرار گرفت اما کاربرد روش prd80 مانع از بروز اثرات منفی کم آبی بر حجم ریشه شد. بنابراین در مقایسه با روش‌های di و fprd هنگام اعمال تنش آبی روش prd از کارائی بهتری برخوردار است و جذب آب و مواد غذائی توسط ریشه در سطح بیشتری صورت خواهد گرفت.

Effect of Deficit Irrigation and Partial Root Zone Drying (Fixed and Variable) on Root Growth Characteristics of Forage Maize

Irrigation management is one of the most important factors affecting the development and expansion of the plant root. The aim of this study was to investigate the effect of different deficit irrigation treatments on the root characteristics of fodder maize (KSC 704) in surface drip irrigation system. This research was conducted in agricultural research center of Khorasan Razavi during the 2014 growing season. A factorial experiment based on randomized complete blocks design with nine treatments and four replications was carried out. Treatments included full irrigation (FI), deficit irrigation (DI) and replacements of 80 and 60% of total water requirement, partial root zone drying (PRD) at 100, 80 and 60% of water requirement and fixed partial root zone drying (FPRD) at 100, 80 and 60% of water requirement. Water requirement was determined based on compensation of soil moisture deficit using an electromagnetic moisture meter. Water was measured by volume meters and distributed in the field. The first stress was applied at the 6leaf stage of maize. Two weeks after applying the first deficit irrigation treatment in the 10leaf stage of the plants, the first root sampling performed. Dry weight and volume, lateral and deep penetration of roots were measured at each sampling. The results showed that in all treatments the average amount of all measured traits decreased with decreasing water consumption. There was no significant difference among root dry weight of FI, PRD100 and PRD80 treatments. Root volume was affected by water stress but application of PRD80 method prevented the negative effects of water stress on root volume. Therefore, PRD method is more efficient compared to DI and FPRD methods when applied water stress, and water and nutrients will be absorbed at a higher level by root.