تعیین بهره‌وری مصرف آب محصول لوبیا در دو سامانه آبیاری بارانی و سطحی ( مطالعه موردی: استان لرستان)

تعیین حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب محصولات مختلف کشور می‌تواند کمک شایانی به تصمیم‌گیری مسئولین مرتبط با بخش آب و کشاورزی کشور بنماید. لذا، این پژوهش به‌منظور اندازه‌گیری مستقیم و مزرعه‌ای آب مصرفی و عملکرد محصول لوبیا در 25 مزرعه شهرستان‌های، ازنا، الیگودرز و سلسله استان لرستان انجام شد. حجم آب مصرفی مزارع لوبیا در سیستم‌های مختلف آبیاری با منابع آبی مختلف و بدون دخالت در برنامة آبیاری آنها در طول فصل زراعی اندازه‌گیری شد. میزان حجم آب مصرفی در مزارع انتخابی از 8669 تا 19312 متر مکعب در هکتار متغیر بود. میانگین حجم آب مصرفی و بهره‌وری مصرف آب در سیستم‌های آبیاری بارانی و سطحی به‌ترتیب 9735، 16161 متر مکعب در هکتار و 0.33 و 0.16 کیلوگرم بر متر مکعب تعیین شد. بنابراین می‌توان گفت که سیستم آبیاری بارانی نسبت به سیستم آبیاری سطحی با کاهش 39.8 درصدی در مصرف آب باعث افزایش 106 درصدی در بهره‌وری مصرف آب لوبیا شده است. میانگین راندمان کاربرد آب در دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی به‌ترتیب 73.5 و 40.3 درصد تعیین شد. نتایج مقایسه میانگین حجم آب مصرفی، بهره‌وری مصرف آب و راندمان آبیاری با آزمون تی(ttest) حاکی از تفاوت معنی‌دار بین دو سیستم آبیاری بارانی و سطحی بود. مقایسه نیاز آبی با استفاده از آزمون تی نشان داد که میانگین نیاز آبی محاسباتی با میانگین سند ملی آب به‌ترتیب به میزان 6720 و 6994 متر مکعب در هکتار تفاوت معنی‌داری با هم دارند. بررسی ضرایب پیرسون نشان داد که بین حجم آب مصرفی با راندمان کاربرد آبیاری و بهره‌وری آب همبستگی منفی وجود دارد ولی بین راندمان آبیاری و عملکرد محصول با بهره‌وری آب همبستگی مثبت وجود داشت.

Determination of Bean water productivity in sprinkler and furrow irrigation systems(Case study: Lorestan province)

Determination the water consumption and water productivity of different products can be a great help to the decisionmaking of water and agriculture officials. Therefore, the present study was conducted to measure water consumption and the yield of bean at 25 fields managed by farmers in Azna, Aligudarz and Selseleh counties in Lorestan province. Thus, the volume of water consumed for bean were measured in the selected fields with different irrigation methods and various water sources without interfering with their irrigation scheduling during the growing season. The amount of water consumption under different irrigation systems varied from 8669 to 19312 m3.ha1. The average of water consumption and water productivity in sprinkler and surface irrigation systems were 9735, 16161 m3.ha1 and 0.33 and 0.16 kg .m3, respectively. Therefore, it can be said that sprinkler irrigation compare to surface irrigation system increased the water productivity and reduced water consumption about 106 and 39.8 percent, respectively. The average of irrigation efficiency in both sprinkler and surface irrigation systems determined about 67.5% and 35.7%, respectively. The results of comparing the average volume of water consumption, water productivity and irrigation efficiency with ttest showed a significant difference between sprinkler and surface irrigation systems. Comparison of average water requirement by using ttest showed that The average computational water requirement differs significantly from the national average water document by 6720 and 6994 m3.ha1, respectively. Investigation of correlation coefficients showed indirect changes in water consumption with irrigation efficiency and water productivity. However, the relationship between irrigation efficiency and crop yield has been consistent and positive with water productivity