ببررسی اثر کم‌آبیاری بخشی ریشه در مقادیر مختلف آب آبیاری و تراکم بوته بر عملکرد دانه و بهره-وری آب ارزن دانه‌ای در منطقه خشک کاشمر

این پژوهش در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت کرت‌های یک بار خرد شده با سه تکرار در محل مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان کاشمر به اجرا درآمد. چهار تیمار آبیاری شامل 100 درصد نیاز آب آبیاری، 80 درصد نیاز آب آبیاری، 60 درصد نیاز آب آبیاری و 40 درصد نیاز آب آبیاری به عنوان کرت‌های اصلی و سه تیمار تراکم بوته شامل 10، 20 و 30 بوته در مترمربع به عنوان کرت‌های فرعی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که اثر تیمارهای آبیاری و تراکم بوته بر صفاتی نظیر ارتفاع بوته، وزن هزاردانه، عملکرد دانه و بهرهوری آب در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بودند. اثر متقابل تیمارهای آبیاری و تراکم فقط بر تعداد پانیکول در بوته و عملکرد بیولوژیک معنی‌دار بود. بیش‌ترین عملکرد دانه و بهره‌وری آب به ترتیب با مقادیر 3395 کیلوگرم در هکتار و 87/0 کیلوگرم بر مترمکعب در تیمار 100 درصد نیاز آب آبیاری و تراکم 10 بوته در مترمربع مشاهده گردید. در تمام تیمارهای آبیاری با افزایش تراکم بوته، عملکرد بیولوژیک به‌طور معنی‌داری کاهش یافت. بین شاخص برداشت در تیمارهای کم‌آبیاری تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. با توجه به کاهش معنی‌دار عملکرد دانه و بهره‌وری آب در اثر تنش خشکی و افزایش تعداد بوته در واحد سطح، تامین 100 درصد نیاز آب آبیاری گیاه ارزن دانه‌ای با تراکم کاشت 10 بوته در هر مترمربع برای منطقه خشک کاشمر پیشنهاد می‌گردد.

investigation the effect of partial root drying deficit irrigation under different irrigation regimes and plant density on grain yield and water productivity of grain millet in arid region of kashmar

this research was conducted as a split plot experiment based on completely randomized design with three replications at natural resources and agricultural research center of kashmar. irrigation treatments including full irrigation (i.e. providing 100% irrigation water requirement of plant), 80, 60 and 40% irrigation water requirement were as main plots and plant density treatments including density of 10, 20 and 30 plants per square meter were as submain plots. the results showed that irrigation treatments and plant density were significant on some traits such as plant height, 1000grain weight, grain yield and water productivity (wp) at one level percentage (p < 0.01). interaction of irrigation treatments and density was only significant on biologic yield and panicle no. per plant. the highest grain yield and wp with quantities of 3395 kg/ha and 0.87 kg/m3 respectively, was observed for full irrigation treatment and density of 10 plants per square meter. in all of the irrigation treatments by increasing the plant density, the biologic yield decreased significantly. there was no significant difference among the harvest index in all of the deficit irrigation treatments. considering the effect of drought stress and increasing of plant density was significant in grain yield and wp reduction, it is recommended that full irrigation method and density of 10 plants per square meter was applied for planting of grain millet in kashmar region.