برآورد و پهنه‏بندی ردپای آب در تولید گندم (مطالعه موردی: استان خوزستان)

با توجه به اهمیت و جایگاه ویژه گندم، شرایط بحرانی کمبود آب در نظام‏های تولید و عدم بررسی ردپای آب گندم در خوزستان، در این مطالعه ردپای آب سبز، آبی و خاکستری محصول استراتژیک گندم برآورد گردید‏. مناطق مورد مطالعه شامل: شهرهای اهواز، دزفول، شوشتر، بهبهان، ایذه و خرمشهر می‏باشند. ردپای آب کل گندم از مجموع ردپای آب سبز، آب آبی و آب خاکستری به دست آمد، سپس رابطه ردپای آب گندم با عملکرد واقعی مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج نشان داد که در بین مناطق مورد مطالعه خرمشهر به مقدار آب بیشتری (1704 متر‌مکعب بر تن) جهت تولید محصول نیاز دارد و پس از آن اهواز (1228 متر‌مکعب بر تن)، بهبهان (1160 متر‌مکعب بر‏ تن)، ایذه (1012 متر‌مکعب بر تن)، دزفول (959 متر‌مکعب بر تن) و شوشتر (915 متر‌مکعب بر تن) در رتبه‏های بعدی قرار دارند. از نظر ردپای آب سبز، ایذه برای تولید 1 تن محصول گندم، به 778 متر‌مکعب آب سبز نیاز دارد و پس از آن، خرمشهر در رتبه دوم با 458 متر‌مکعب آب سبز قرار دارد. این در حالی است که ایذه کم‌ترین میزان ردپای آب آبی را داراست و پهنه‏بندی استان خوزستان از نظر این جزء از ردپای آب گندم نشان می‏دهد که ردپای آب آبی در نیمه جنوبی استان بیشتر از نیمه شمالی می‏باشد. ردپای آب خاکستری نیز از روند مشابه آب آبی پیروی ‏می‏کند. چنانچه شهرستان شوشتر با بیشترین عملکرد در واحد سطح کمترین ردپای آب را دارد، و خرمشهر کمترین عملکرد گندم و بیشترین ردپای آب را در بین سایر شهرستان‏های مورد مطالعه داراست.

Estimation and zoning of water footprints in wheat production (Case study: Khuzestan Province)

Considering the importance and special status, the critical conditions of water scarcity in production systems, and the lack of traceability of wheat water in Khuzestan, in this study, green, blue and gray water footprints of wheat product were estimated. The studied areas were Ahvaz, Dezful, Shooshtar, Behbahan, Izeh and Khorramshahr. The total water footprint of wheat was obtained from the sum of green, blue and grey water footprint. Then, the relationship between wheat water footprint and actual yield was compared. The results showed that among the study areas, Khorramshahr needed more water (1704 m3 t1) to produce the product and thereafter, Ahvaz (1228 m3 t1), Behbahan (1083 m3 t1), Izeh (1012 m3 t1), Dezful (959 m3 t1) and Shushtar (915 m3 t1). To produce 1 ton of wheat, Izeh needs 778 cubic meters of green water, and after that, Khorramshahr was ranked second with 458 cubic meters of green water. However, Izeh had the lowest blue water footprint, and the zoning of Khuzestan province in terms of the blue water footprint of wheat showed that the blue water footprint in the southern half of the province is more than the northern half. Grey water footprints also follow a similar bluewater trend. Whereas Shooshtar has the lowest water footprint with the highest yield, and Khorramshahr has the lowest wheat yield and the highest water footprint among the other studied cities.