بررسی روش های هیدرولوژیکی تعیین جریان محیط زیستی رودخانه حفاظت شده کشف رود در محدوده شهر مشهد

ایران از یک سو با محدودیت منابع آب شیرین و از سوی دیگر با افزایش روز افزون تقاضای آب برای مصارف مختلف رو به رو می باشد. یکی از مهمترین چالش‌ها در برنامه‌ریزی منابع آب تعیین جریان محیط زیستی در رودخانه‌ها می‌باشد. جریان محیط زیستی توصیفی از زمان، کیفیت و مقدار جریان مورد نیاز برای حفظ اکوسیستم آبی است. رودخانه‌های حفاظت شده اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاه‌های گیاهی و زیستگاه‌های جانوری انتخاب می‌شوند. مناطق حفاظت شده، محیط‌های مناسبی برای اجرای برنامه‌های آموزشی و پژوهش‌های زیست محیطی به شمار می آیند. رودخانه حفاظت‌شده کشف‌رود جزئی از حوضه آبریز قره قوم ایران است که در شمال شرق کشور و در شمال استان خراسان رضوی واقع گردیده است. این حوضه دارای 15650 کیلومتر مساحت می باشد. برای حفظ اکو سیستم‌های این حوزه تعیین حداقل جریان محیط زیستی امری ضروری است. امروزه روش‌های مختلفی برای برآورد جریان محیط زیستی رودخانه در دنیا ارائه شده است که رهیافت‌های هیدرولوژیکی از پرکاربردترین آنها می‌باشند. در این مقاله جریان محیط زیستی رودخانه حفاظت شده کشف‌رود، بر اساس دوره آماری 39 ساله در ایستگاه اولنگ اسدی، با استفاده از روش‌های هیدرولوژیکی تسمن و انتقال منحنی تداوم جریان (اسماختین)، برآورد شده است. دبی‌های مورد نظر حاصل شد و سپس با استفاده از تحلیل swot، با توجه به ویژگی‌های داخلی و خارجی هر روش، مناسب‌ترین رهیافت جهت تعیین جریان محیط زیستی رودخانه کشف‌رود ارائه شد. حداقل جریان محیط زیستی در روش تسمن 1.57 و در روش انتقال منحنی تداوم 1.85 بدست آمد. با استفاده از تحلیل swot، امتیازات ماتریس ارزیابی داخلی و خارجی روش انتقال منحنی تداوم 3.64 و 3.53 بدست آمد که در مقایسه با روش، به عنوان روش مناسب انتخاب شد.

Investigation of hydrological methods of Environmental Flow Determining for Protected River Kashafrood in Mashhad area

Iran is faced with limited freshwater resources and, on the other hand, is facing increasing demand for water for various uses. One of the most important challenges in planning water resources is the determination of the environmental flow in the rivers. The environmental flow describes the time, quality, and amount of flow needed to maintain the aquatic ecosystem. Protected rivers are widely protected with a high conservation value, aimed at preserving and restoring plant habitats. Protected areas are suitable environments for conducting educational and environmental studies. Protected River Kashafrood is part of the QaraeGhom basin of Iran located in the northeast of the country and in the north of Khorasan Razavi province. The basin has 15650 km of area. To maintain ecosystems in this area, it is essential to determine the minimum environmental flow. Today, various methods for estimating the environmental flow of the river are presented in the world, which hydrological approaches are the most widely used ones. In this paper, the environmental flow of the Kashafrood Protected River is estimated on the basis of the 39year statistical period in the Olang Asadi station using hydrostatic methods of Tessman and Transmission curve continuity flow (Smakhtin). The required flows were obtained and then, using SWOT analysis, according to the internal and external characteristics of each method, the most suitable approach for determining the environmental flow of Kashafrood River was presented. The minimum environmental flow in the Tessman method was 1. 57 and in Smakhtin method, the continuity curve was 1.85. Using the SWOT analysis, internal and external evaluation matrices of the internal and external assessment matrix were used to convey the continuity curve of 3.64 and 3.53, which was selected as the appropriate method in comparison to the method.