تخمین و مقایسه میزان آب آبی و سبز با استفاده از مدل های swat وswat-modflow در حوضه آبریز نیشابور

پیشرفت‌های اقتصادی و اجتماعی یک منطقه متاثر از مقدار کل منابع آب آن حوضه می‌باشد بطوریکه دانستن مقدار دقیق منابع آب به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک حیاتی است. تخمین سنتی منابع آب، تنها بر مقدار کمی آب آبی تمرکز داشته و اهمیت آب سبز مورد توجه قرار نگرفته است. بنابراین در این مطالعه، منابع آب آبی و آب سبز در حوضه آبریز نیشابور توسط دو مدل swat و swat-modflow مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین از الگوریتم sufi2، در بسته نرم افزاری swatcup برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل هیدرولوژیک نیشابور بر اساس دبی ماهانه رودخانه استفاده گردید. شاخص‌هایp-factor، r-factor، r2و نشساتکلیف (ns) به منظور ارزیابی توانایی مدل swat در شبیه سازی رواناب به کار برده شد. آمار رواناب چهار ایستگاه هیدرومتری در سال‌های 2001-2011 برای واسنجی و اعتبارسنجی این حوضه به کار برده شد. نتایج نشان دادکه در مرحله واسنجی رواناب ماهانه، ضرایب pfactor، rfactor، r2 و ns در خروجی حوضه به ترتیب حدود 0.37، 0.55، 0.86 و 0.85 و در مرحله اعتبارسنجی به ترتیب حدود 0.29، 0.83، 0.7 و 0.65 بوده است. بررسی نتایج دو مدل نشان می‌دهد که مولفه‌های منابع آب به جز آب آبی، که مدل swat-modflow مقدار بیشتری را تخمین زده، در سایر موارد تقریباً مشابه بدست آمده است. لذا با بررسی تغییرات مکانی آب آبی دو مدل مشاهده گردید که بیشترین تفاوت در محدوده آبخوان نیشابور می‌باشد که می‌تواند به دلیل قابلیت بهتر مدل تلفیقی در شبیه‌سازی فرایندهای مختلف از جمله تغذیه آب‌های زیرزمینی و نفوذ منطقه غیراشباع باشد. همچنین روند تغییرات مکانی آب سبز نشان می‌دهد که میزان آب سبز به سمت دشت نیشابور افزایش می‌یابد. تغییرات ماهانه آب آبی و سبز حاصل از شبیه سازی دو مدل گویای این مطلب است که روند تغییرات بارندگی، آب آبی و سبز تقریباً مشابه بوده است و در فصل زمستان با کاهش دما، اختلاف بین آب آبی و آب سبز بیشتر می‌شود. همچنین شیب تغییرات آب آبی و سبز در مدل تلفیقی ملایم تر می‌باشد.

Estimation and Comparison of Blue and Green Water Using SWAT and SWAT-MODFLOW Models in the Neishabour Watershed.

The total amount of water resources severely affects socioeconomic development of a region or watershed, which means that accurate quantification of the total amount of water resources is vital for the area, especially for the arid and semiarid regions. Traditional evaluation of water resources only focused on the qualification of blue water, while the importance of green water was not fully considered. Therefore, the blue and green water resources in the Neishabour basin were evaluated evaluated by the SWAT and SWAT-MODFLOW models in this study. Furthermore, the Sequential Uncertainty Fitting program (SUFI2) which is one of the programs interfaced with SWAT, in the package SWATCUP (SWAT Calibration Uncertainty Programs), was used to calibrate and validate Neishabour hydrologic model based on river discharges. Rfactor, Pfactor, R2 and NashSutcliff (NS) parameters were used in order to evaluate the ability of the SWAT model to be used in runoff simulation. In this paper, results of calibration and validation are given for the river monthly discharge. Runoff data for four hydrometric stations in 20012011 were used to calibrate and validate this basin. The results show that pfactor, rfactor, R2 and NS for calibration are about 0.37, 0.55, 0.86 and 0.85 and for validation are about 0.29, 0.83, 0.7 and 0.65 respectedly. The results show that the components of water resources, except for blue water, which SWAT-MODFLOW model estimates more, are similar in other cases. Therefore, two models were used to investigate the spatial variations of blue water in the watershed. The main difference was within the Neishabour plain, which could be due to the integrated ability of the model to simulate different processes, such as groundwater recharge and infiltration of the nonsaturated zone. Moreover, the spatial distribution of the green water indicates that the amount of green water increases gradually towards Neishabur plain. The study of interannual variability of the blue and green water shows that the trends in precipitation, blue and green water have a relatively similar characteristic during the same period and in the winter, the lower temperature, the greater difference between the blue and green water. Also, the trend of the blue and green water changes is milder in the integrated model.