بررسی تاثیر تغییر الگوی کشت بر جلوگیری از زه دار شدن اراضی دشت عباس با استفاده از رویکرد پویایی سیستم

انتخاب الگوی کشت مناسب یکی از مهمترین عوامل دستیابی به پایداری منابع آب می‌باشد چرا که با توجه به کمیت و کیفیت آب و خاک کشت گیاهان نامناسب و غیر بومی ممکن است موجب شور شدن و بالا آمدن سطح آب زیرزمینی محیط رشد گیاه شده و تخریب ساختمان خاک و به تبع آن کاهش مقدار عملکرد شود. بر این اساس و با توجه به پویایی شبکه آبیاری و زهکشی دشت عباس، واقع در پایاب سد کرخه و در استان ایلام، از نظر مقدار و کیفیت آب در سناریوهای مختلف الگوی کشت با استفاده از رویکرد پویایی سیستم مورد ارزیابی قرار گرفته است. با توجه به اطلاعات مورد نیاز در این روش مرزهای سیستم، ایجاد مدل مفهومی، تعیین روابط علی و معلولی، تعیین مقادیر متغیرها و صحت سنجی براساس اطلاعات مشاهده ای، آزمون ساختاری، آزمون حدی و پارامترهای آماری و الگوی کشت مطرح شده مورد بررسی قرار گرفته است. مدل مفهومی بر مبنای پنج زیر مدل تقاضای آب، عرضه آب، تنش‌های محیطی، اقتصاد آب و محیط‌زیست درنظر گرفته شد. نتایج حاصل از بکارگیری این مدل نشان می دهد در تحلیل حساسیت پارامترهای ورودی ضریب برگشت آب کشاورزی به آبخوان به شدت تاثیر گذار بوده و افزایش مقدار آن باعث افزایش حجم استاتیک آبخوان و افزایش کیفیت آب زیرزمینی به سبب رقیق شدن و همچنین کاهش شوری خاک به علت آبشویی می‌شود. از دیگر نتایج این تحقیق استفاده از الگوی کشت پر مصرف با تاکید بر افزایش سطح علوفه که مانع از زه دار شدن اراضی در بلند مدت باعث بهبود ساختمان خاک خواهد شد.

Investigating the Effect of Crop Pattern on Prevention of Drainage of Dasht_e_Abbas Land Using Dynamic System Approach

Selection of crop pattern is one of the most important factors in achieving water resources Sustainability. Due to the quantity and quality of soil and water, unsuitable and nonnative plants may cause saltinification and elevation of groundwater level in the plant growth environment and degrade soil structure. And consequently reduce performance. Based on the dynamics of irrigation and drainage network in the DashteAbbas, located along the Karkheh Dam and Ilam province, in terms of quantity and quality of water in different scenarios of the crop pattern, using the system dynamics approach has been evaluated. Considering the information needed in this method, the boundaries of the system, the creation of a conceptual model, the determination of causative and causal relationships, the determination of the variables and verification based on observational information, structural testing, boundary test, and statistical parameters and the proposed cultivation pattern have been studied. The conceptual model was considered based on five submodels of water demand, water supply, environmental stress, water economics and environmental issues. The results of this model show that in sensitivity analysis of input parameters, the coefficient of return of agricultural water to the aquifer has a great effect and its increase will increase the static volume of aquifer and increase the quality of groundwater due to dilution and also reduce the salinity of the soil due to Leaching. From other results of this study, using a crop pattern with an emphasis on increasing forage levels that prevents land drainage in the long time will improve soil construction.