بررسی کارایی و عملکرد سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در مزارع (مطالعه موردی: استان‌های اصفهان و فارس)

این مطالعه به منظور ارزیابی عملکرد سیستم آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در مزارع و شناسایی چالش‌های بهره‌برداری در آنها انجام شد. ارزیابی شامل اندازه‌گیری ضریب یکنواختی کریستیانسن (cu)، یکنواختی توزیع آب (du)، راندمان پتانسیل کاربرد در ربع پایین (pelq)، راندمان واقعی کاربرد در ربع پایین (aelq) بود. متوسط تلفات تبخیر و باد‌بردگی در سامانه‌های منتخب در استان‌های اصفهان و فارس به ترتیب برابر 19 و 16 درصد بود. میانگین مقادیر du و cu سامانه‌های مورد ارزیابی در استان اصفهان به ترتیب 55 و 63 درصد و در استان فارس نیز به ترتیب برابر با 64 و 76 درصد بود. میانگین مقادیر pelq و aelq در استان اصفهان به ترتیب برابر با 45 و 38 درصد و در استان فارس برابر با 53 و 46 درصد بود. میانگین مقدار pelq در مزارع استان فارس نسبت به استان اصفهان به میزان 18 درصد بیشتر بود. در تمام سامانه های آبیاری مورد ارزیابی، راندمان پتانسیل کاربرد آب کمتر از محدوده قابل‌قبول بود و علت آن را می‌توان ناشی از پایین بودن یکنواختی توزیع آب یا تلفات تبخیر و باد‌بردگی و نیز نامناسب بودن فشار و نیز ضعف در طراحی و اجرای نامناسب و بهره‌برداری دانست. با توجه به مواجه بودن مناطق موردبررسی با کمبود آب و انرژی و از همه مهمتر محدودیتهای اقلیمی (گرمای شدید و بادخیز بودن بیشتر مناطق زراعی) بهتر است از سامانه‌های آبیاری بارانی با فشار متوسط (آبپاش‌های کوچک)، سامانه آبیاری قطره‌ای و یا به‌طورکلی از سامانه‌های کم‌فشار استفاده گردد.

Efficiency and Performance of Stable Classic Sprinkler Irrigation in Farms (Case Study: Isfahan and Fars Provinces)

This study was conducted to evaluate the performance of the classic sprinkler irrigation system and identify the exploitation challenges. The assessment included the measurement of the uniformity coefficient of Christinean (CU), distribution uniformity (DU), potential effeceincy of the low quarter (PELQ), and application effeciency of low quarter (AELQ). The average wind drift and evaporation losses was 19 and 16 percent in selected farms in Isfahan and Fars provinces, respectively. The average amount of DU and CU for selected famrs in Isfahan provinces was 55 and 63 percent and for Fars provinces was 64 and 76 percent, respectively. The average amount of PELQ and AELQ in Isfahan province were 45 and 38 percent and that was 53 and 46 percent in Fars province. The average amount of PELQ in selected farms in Fars province was 18 percent higher than that in Isfahan province. The potential effeceincy of the low quarter was lower than the acceptable range in evaluated irrigation systems. It was attributed to the low uniformity of water distribution, the wind drift and evaporation losses and as well as, inappropriate working pressure due to the improper irrigation system design and operation. Considering the encountered areas with water and energy shortages and most importantly, climatic constraints (extreme heat and existence of severe wind on most agricultural areas), a medium pressure sprinkler systems(small sprinklers), drip irrigation system or low pressure systems were suggetced for these provinces.