بررسی تاثیر فواصل مختلف نوارهای آبیاری قطره ای (Tape) بر عملکرد گندم و کارایی مصرف آب

آبیاری از مهم‌ترین عوامل موثر در تولید غلات در اقلیم گرم و خشک است. در حال حاضر روش آبیاری مورد استفاده برای محصولات گندم عمدتا انواع روش‌های سطحی می‌باشد که نسبت به روش‌های نوین آبیاری، بازده آبیاری کمتر و حجم آب مصرفی بیشتری دارند. در صورت امکان استفاده از سامانه های آبیاری تحت فشار، هم در مصرف آب صرفه جویی نمود و هم کارایی مصرف آب را بالا برد. هدف از این پژوهش امکان سنجی استفاده از روش آبیاری قطره ای نواری در کشت گندم است. به این منظور آزمایشی، صورت فاکتوریل با 6 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 9695 در دشت پلبند استان خراسان رضوی با هدف تعیین مناسب ترین فاصله بین نوارهای آبیاری و نیز تاثیر خشکی بخشی متناوب ریشه (aprd) بر کارایی مصرف آب و همچنین عملکرد و اجزای عملکرد گندم انجام شد. در نهایت میزان آب مصرفی، عملکرد و اجزای آن با نتیجه روش شیاری مرسوم منطقه به روش آماری مقایسه شد. تیمارها شامل تیمار آبیاری قطره ای نواری ثابت با فاصله ی 50 سانتیمتر ( i1 ) و 60 سانتیمتر( i2) و70 سانتیمتر (i3) و سه تیمار آبیاری قطره ای نواری متناوب با فاصله ی 50 سانتی‌متر( i4 ) و60 سانتیمتر (i5) و70 سانتیمتر (i6) ، همگی با سه تکرار و طول کرتها نیز 60 متر انتخاب شد. در تجزیه واریانس میانگین مربعات مربوط به پارامترهای گندم، نتایج نشان داد که فاکتور فاصله نوار آبیاری بر همه اجزای عملکرد گندم، عملکرد و کارایی مصرف آب در سطح یک درصد اختلاف معنی دار داشت و تناوب آبیاری بر تعداد خوشه، تعداد دانه درخوشه، ارتفاع ساقه، عملکرد و کارآیی مصرف آب در سطح یک درصد و بر وزن هزار دانه در سطح 5 درصد اختلاف آماری معنادار داشته بود. اثرات متقابل بر وزن هزار دانه و تعداد دانه در خوشه اختلاف آماری معنا داری نداشت بلکه بر تعداد خوشه و در سطح یک درصد اختلاف معنادار آماری داشت و هم چنین بر ارتفاع ساقه و عملکرد محصول و کارآیی مصرف آّب در سطح 5 درصد اختلاف آماری معنادار داشت. عملکرد و کارایی مصرف آب مربوط به فاصله ی نوار آبیاری 50 و نوع آبیاری ثابت بیشترین مقدار در بین همه تیمارها بود در حالیکه که کمترین کارایی مصرف آب را داشت (1.57 کیلوگرم بر مترمکعب). در حالیکه بیشترین کارایی مصرف آب در تیمار با فاصله‌ی نوار آبیاری 70 سانتیمتر و نوع آبیاری متناوب به ترتیب برابر با 3005 کیلوگرم بر هکتار و 2.7 کیلوگرم بر متر مکعب می باشد. استفاده از نوار آبییاریی با فواصل 50 سانتییمتر و آبییاریی ثابت در مقاییسه با آبییاریی شییاریی (عملکرد 5500 کییلوگرم، کارایییی مصرف آب 1.15 کییلوگرم درهرمترمکعب) حدود 1620 مترمکعب در هکتار کمتر آب مصرف میی نمایید و در شراییط خشکسالیی با کاهش کمتر از 500 کییلوگرمیی محصول در هکتار توصییه می گردد.