کاربرد مدل هیدرواکونومیک در بررسی سناریوهای قیمت آب کشاورزی و اثرهای بین بخشی آنها (مطالعه موردی: شبکه‌های آبیاری پایاب سد زاینده‌رود)

بررسی اثرات تغییر قیمت آب کشاورزی به عنوان یک سناریوی مهم اقتصادی در مدیریت تقاضای آب کشور محسوب می‌شود. این در حالی است که اعمال هر سیاستی در این بخش، اثرهای بین‌ بخشی (اقتصادی، اجتماعی و زیست‌‌محیطی) دارد. شناسایی این آثار می‌تواند اطلاعات مناسبی را در جهت تعیین قیمت بهینه برای این نهاده مهم در اختیار مدیران و سیاستگذاران بخش مذکور قرار دهد. در این مقاله، با استفاده از مدل هیدرواکونومیک، شرایط موجود اقتصاد کشاورزی شبکه‌های آبیاری شش‌گانه پایاب سد زاینده‌رود در سال پایه زراعی 139394 شبیه‌سازی گردید و در راستای تخصیص بهینه آب، اثر سناریوهای منتخب قیمت آب در شبکه‌های آبیاری مذکور بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی مورد آزمون قرار گرفت. نتایج این تحقیق نشان داد که اثر سناریوهای منتخب (افزایش قیمت آب آبیاری) بر شاخص‌های درآمد تولیدکنندگان، اشتغال بخش کشاورزی و مصرف آب کاهشی و بر شاخص تعادل انرژی ثابت و یا افزایشی می‌باشد. در نهایت، و با در نظر گرفتن درجه اهمیت و رتبه‌بندی آثار بین‌بخشی سناریوهای منتخب، قیمت‌ آب در شرایط فعلی (بر مبنای قانون تثبیت آب‌بهای زراعی) به عنوان قیمت مناسب در شبکه‌های آبیاری نکوآباد، مهیار و جرقویه و بُرخوار (به ترتیب 225، 195 و 205 ریال بر متر مکعب) انتخاب شد. ضمناً، این مهم در شبکه‌های آبیاری آبشار، رودشت و سنتی، معادل ارزش اقتصادی آب (به ترتیب 3249، 3002 و 3438 ریال بر متر مکعب) به دست آمد.