بررسی بازده آبیاری و بهره‌وری آب در مزارع استان سمنان (شاهرود)

راهکار اصلی در زمینه استفاده صحیح از آب در بخش کشاورزی، کاهش تلفات آب آبیاری و افزایش بازده آبیاری است. بنابراین برای بهبود روش‌های آبیاری و بالا بردن بازده آنها، ارزیابی سیستم‌های آبیاری موجود ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق بازده آبیاری سطحی و بهره‌وری مصرف آب در مزارع چغندرقند و سیب زمینی شاهرود طی سال‌های 1388و 1389 تعیین گردید. برای این منظور 6 مزرعه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. در هر ارزیابی حجم جریان ورودی، رواناب خروجی، رطوبت خاک قبل و بعد از آبیاری، عمق توسعه ریشه و عملکرد، اندازه‌گیری و براساس آنها مقادیر بازده کاربردآب و کفایت آبیاری و بهره وری آب در هر یک از مزارع تعیین گردید. بازده آبیاری در هر مزرعه درسه نوبت (اوایل، اواسط و اواخر فصل زراعی) تعیین شده است. نتایج نشان داد که بیشترین تلفات آب در آبیاری اول وجود داشت. متوسط مقادیر بازده کاربرد آب برای این مزارع به ترتیب برابر 34.1 و 31.3 درصد برآورد شده است. براساس مقادیر به‌دست آمده از این تحقیق، قسمت عمده تلفات به صورت نفوذعمقی بوده است.انتخاب زمان شروع آبیاری و مقدار آب آبیاری براساس حقابه نه بر اساس نیاز آبی گیاه، بی توجهی به خصوصیات خاک و شیب زمین در انتخاب عمق و طول جویچه‌هاو کم بودن دبی ورودی به جویچه‌ها سبب افزایش تلفات آب در مزارع شده است. بر اساس نتایج حاصله متوسط مقدار شاخص بهره‌وری آب این محصولات به ترتیب برابر 4.20 و 2.03 کیلوگرم بر متر مکعب اندازه‌گیری گردید. مدیریت خوب کشاورز در زمینه تامین نیاز آبی مزرعه و داشتن اطلاعات علمی و تجربی خوب وی از عوامل اصلی افزایش بهره‌وری آب در این مزارع بوده است.