بررسی عوامل موثر بر ارتقا بهرهوری آب محصولات زراعی در استان همدان

با توجه به بحران آب در کشور و بیش ترین مصرف آب در بخش کشاورزی، لزوم استفاده بهینه از منابع آب در این بخش ضروری به نظر می رسد. بنابراین انجام پژوهش های اقتصادی در زمینه تحلیل و تعیین بهره وری عوامل تولید و تخصیص بهینه آن ها در زیر بخش های مختلف کشاورزی لازم است. هدف از این تحقیق، تعیین و ارزیابی میزان بهره وری آب برای هر یک از محصولات عمده زراعی و ارایه راهکارهایی برای ارتقا وضعیت فعلی آن است. اطلاعات مورد نیاز در این تحقیق به صورت داده های مقطعی از کشاورزان منطقه و با روش نمونه گیری تصادفی به وسیله تکمیل پرسش نامه و مصاحبه با کشاورزان جمع آوری شد. متناسب با هدف تحقیق از شاخص بهره وری فیزیکی آب، cpd استفاده شد. به منظور شناسایی و استخراج ابعاد بهره وری آب از روش تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی استفاده شد. نتایج این تحقیق نشان داد، که هفت عامل شامل فنی و مدیریتی، زراعی، فیزیکی، نهادی، بازار، فردی و اجتماعی به عنوان ابعاد مهم بهره وری آب، در قالب 45 موضوع قابل بیان است. این عوامل 78.97 درصد از واریانس کل بهره وری آب را در مزارع کشاورزی استان همدان تبیین می کند. از میان این عوامل مولفه فنی، مدیریتی و زراعی مهم ترین عامل شناخته شد. به نحوی که عامل اول و دوم به ترتیب 16.67 و 15.92 درصد از کل واریانس بهره وری آب را به خود اختصاص داد. ایجاد رابطه ی رگرسیونی بین عوامل تاثیرگذار و میزان بهره وری نشان داد، یک واحد تغییر در انحراف معیار عوامل مدیریتی، فنی و زراعی باعث می شود انحراف معیار میزان بهره وری آب به ترتیب به اندازه ی 0.435 و 0.342 تغییر پیدا کند. که حاکی از بیش ترین تاثیر این دو عامل بر میزان افزایش بهره وری است.

Investigation of Affecting Factors on Water Productivity Improvement of Crop Products in Hamadan Province.

Considering the water crisis in the country and the maximum used of water in agricultural sector, the need for optimal use of water resources in this sector seems to be necessary. Therefore, Carrying out Economic Research in the field of analysis and determination of productivity of Production Factors and their optimal allocation in different parts of agriculture are essential. The purpose of this research is to determine and evaluate the water productivity for each major crop production and providing solutions to improve its current status. The required information in this research was collected by filling in a questionnaire and interviewing farmers with crosssectional data from farmers in the region. According to the research goal, the CPD was used for the productivity index. Exploratory Factor and Confirmatory Factor analysis was used to identify and extract the water productivity dimensions. The results of this study showed that seven factors including technical and managerial, agronomic, physical, institutional, market, individual and social as important dimensions of water productivity, can be expressed in 45 issues. These factors explain 78.97% of the total variance of water productivity in agricultural fields of Hamadan province. Among these factors, the technical, managerial and agronomic components were recognized as the most important factor. As the first and second factors about 16.67% and 15.92% of the total water productivity variance are assigned, respectively. Creating a regression relationship between effective factors and productivity level showed that a unit of variation in the standard deviation of managerial, technical and agronomic factors would lead to a standard deviation of water productivity about 0.435 and 0.342 respectively.