ارزیابی سامانه‌های نوین آبیاری با مفاهیم بهره‎وری اقتصادی آب و راندمان آبیاری در استان قزوین

ارزیابی راندمان اقتصادی سیستم های آبیاری به عنوان رویکردی جدید با هدف ارزیابی و برنامه ریزی آبیاری بر مبنای تحلیل های اقتصادی است. در این پژوهش، 42 سامانه آبیاری در استان قزوین مورد مطالعه قرار گرفت. میانگین شاخص نسبت منافع به مخارج در سامانه‌های آبیاری بارانی، 1.4 و در سامانه‌های آبیاری قطره ای، 2.94 و در تمامی سامانه‌ها این نسبت بالای 1 است که نشان از اقتصادی بودن طرح‌های اجرا شده دارد. اقتصادی‌تر بودن روش آبیاری  قطره ای به دلیل استفاده از این سامانه ها برای باغات است که درآمد بیش تری دارند. متوسط بهره وری اقتصادی آب آبیاری برای گندم، ذرت دانه ای و علوفه ای، جو و یونجه به ترتیب برابر 8333.7، 4854.6، 2486، 6685.8، 4404.5 ریال بر مترمکعب و متوسط این شاخص برای هلو، شلیل، انگور، سیب و گلابی در آبیاری قطره‌ای به ترتیب برابر 34716 ،34574، 14975.7 ، 26503 و 31945 ریال بر مترمکعب به دست آمد. در ارزیابی کارآیی فنی سامانه های آبیاری، ضریب یکنواختی، یکنواختی توزیع، راندمان واقعی کاربرد آب و راندمان پتانسیل کاربرد آب در چارک پایین، در سامانه‌های بارانی به ترتیب برابر با 76.82، 64.19، 55.25 و 65.29 درصد و یکنواختی پخش آب، راندمان پتانسیل و راندمان واقعی کاربرد در چارک پایین، در سامانه‌های قطره ای به ترتیب 65.26، 57.76، 51.32 درصد تعیین شدند. نتایج نشان داد که در هر دو روش آبیاری، با افزایش مساحت مزرعه، سامانه اقتصادی تر می‌شود. ارزیابی راندمان آبیاری نشان داد فرصت‌های زیادی برای ارتقای بهره وری اقتصادی آب در مزارع استان وجود دارد.