استفاده از روش Ahp در بهینه‌سازی چند معیاره غیرخطی تخصیص آب مخازن با لحاظ معیارهای برابری و کارایی (مطالعه موردی: تخصیص آب مخزن سد گیوی)
|
|
|
|
|
|
|
|
نویسنده
|
اعلمی محمد تقی ,فضائلی حمید
|
|
منبع
|
آبياري و زهكشي ايران - 1397 - دوره : 12 - شماره : 2 - صفحه:491 -502
|
|
|
|
|
چکیده
|
تخصیص آب مخازن با سه شرط اساسی، برابری، کارآمدی و پایداری از ملزومات توسعه پایدار است. با توجه به محدود بودن منابع آب تجدیدپذیر در سطح حوضه رودخانه ها و نیز افزایش تقاضا برای آب در مصارف مختلف (کشاورزی، شرب، صنعت و محیط زیست) در اثر افزایش جمعیت و نیز رقابت بر سر استفاده از منابع، ضرورت توجه به مباحث تخصیص منابع آب افزایش یافته است. این امر لزوم توجه به روش‌های مختلف بهینه‌سازی جهت تخصیص منابع آب را دو چندان می کند. بنابراین در پژوهش حاضر سعی شد تا مدلی ارایه گردد که بتواند معیارهای مختلف تخصیص آب به خصوص دو معیار اساسی عدالت و کارایی در نظر گرفته شود و در کنار آن معیارهای مختلف زیست محیطی رعایت گردد. در حوضه آبریز مورد مطالعه، رودخانه گیوی چای با مساحت حدود 600 کیلومترمربع از زیر حوضه‌های اصلی رودخانه قزل اوزن می‌باشد مخزن سد جدید گیوی با حجم نرمال 54 میلیون مترمکعب در این حوضه واقع شده است و با توجه به این که شبکه آبیاری سد مزبور احداث نشده و جزئیات تخصیص مخزن سد فعلا مشخص نیست در این مطالعه سعی شد با بررسی اراضی پایین دست سد مذکور و با توجه به پتانسیل‌های کشاورزی و صنعت در منطقه و همچنین نیازهای شرب در حال حاضر و در افق 20 ساله، مدلی ارایه گردد که به توسعه پایدار منطقه کمکی شایان توجه نماید. خروجی مدل به ازای ضرایب مختلف برای توابع هدف( سود و عدالت) بدست آمد و نتایج با افزایش ضریب تابع سود و کاهش ضریب تابع عدالت (تابع جینی) نشان داده شد. در نهایت با استفاده از روش ahp و بدست آوردن ماتریس مقایسات زوجی، مدل بهینه و نتیجه ضرایب توابع سود و عدالت بهینه محاسبه گردید. نتایج نشان می دهد ضرایب توابع هدف (0.6و0.4) به ترتیب برای توابع سود و عدالت بهینه ترین حالت خواهد بود و یک نقطه بهینه سراسری است.
|
|
کلیدواژه
|
تحلیل سلسله مراتبی، تخصیص آب، ضریب جینی، ضریب تبیین
|
|
آدرس
|
دانشگاه تبریز, دانشکده فنی, ایران, دانشگاه تبریز, ایران
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|