ارزیابی اثرات اجتماعی پروژه‌های آب محور در غرب کشور (مطالعه موردی شبکه‌های آبیاری و زهکشی سد گاوشان)

بدون شک، ساخت و بهره برداری از هر پروژه عمرانی مانند سدها و شبکه های آبیاری و زهکشی، در کنار اثرات مثبت غیرقابل انکار، معمولاً عوارض ناخواسته و ناگریز بر محیط زیست و مجموعه ویژگی های اقتصادی و اجتماعی یک منطقه برجای می گذارد. برهمین اساس در این مطالعه اثرات اجتماعی شبکه های آبیاری و زهکشی سد گاوشان و به دنبال آن واکاوی سطح رضایت بهره برداران از این شبکه ها مورد بررسی قرار گرفته است. در ابتدا مقایسه ی سطح توسعه یافتگیشاخص های اجتماعی در روستاهای تحت پوشش شبکه ی آبیاری و زهکشی سد گاوشان ضروری به نظر رسید که نتایج نشان دهنده این است که روستای چشمه کبود بالاترین میزان را از نظر بهره مندی از شاخص های اجتماعی بهره برداری از شبکه های آبیاری و زهکشی در بین 6 روستا دارا است و بعد از این روستا، به ترتیب ضریب توسعه یافتگی روستاهای گوهرچقا، گنداب، سیاه چقا، جلوگیره و خوشینان علیا کاهش یافته است. به استناد داده هایجمع آوری شده، 88 درصد از بهره برداران اذعان داشته اند که شبکه های آبیاری و زهکشی مذکور برای آن ها منفعت داشته و 12 درصد از بهره برداران هیچ منفعتی نبرده اند. نتایج حاصل از میزان برخورداری روستاییان از هر کدام از منافع حاصل از  به کارگیری شبکه های آبیاری و زهکشی نشان دهنده این است که افزایش درآمد از طریق کشاورزی مهم ترین منفعت حاصل از شبکه های آبیاری و زهکشی بوده که 81.5 درصد از روستاییان از آن بهره مند شدند. از سویی، نتایج حاصل از میزان برخورداری روستاییان از هر کدام از مضرات حاصل از به کارگیری شبکه های آبیاری و زهکشی نشان دهنده این است که به ترتیب میزان اولویت افزایش نزاع و درگیری در بین کشاورزان از مهم ترین مضرات حاصل از به کارگیری شبکه های آبیاری و زهکشی بوده که 28 درصد از بهره برداران از آن متضرر شدند.