روند توسعه اراضی کشاورزی در حوضه هیرمند افغانستان و چشم‌انداز آن با استفاده از طبقه‌بندی شی‌پایه تصاویر ماهواره‌ای و مدل ژئومد

در برنامه ریزی برای حوضه های آبریز پر چالش فرامرزی مانند هیرمند، از مهم ترین موارد، ظرفیت توسعه کشاورزی در آن ها می باشد. این مهم، هدف این تحقیق قرار گرفته و در آن ابتدا تغییرات کاربری اراضی طی سال های 1369 و 1392 با استفاده از تصاویر ماهواره ای و روش طبقه‌بندی شی گرا مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج به دست آمده حاکی از افزایش کشت های آبی از 10 هزار کیلومترمربع در سال 1369 به حدود 18 هزار کیلومترمربع در سال 1392 و کاهش حدود 70 درصدی سطح اراضی دیم می‌باشد. در ادامه براساس روش ژئومد و تحلیل های زنجیره مارکوف، احتمال تغییرات کاربری اراضی آبی در این حوضه و چشم انداز تغییرات مکانی زمانی آن مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس مجموع، سطح زیر کشت در افق آتی برابر با 25465 کیلومترمربع قابل پیش بینی است که نشان دهنده توان 7465 کیلومترمربع توسعه، می‌باشد. اما این سطح بدون در نظر گرفتن محدودیت منابع آب می‌باشد که با لحاظ کردن این محدودیت، حداکثر سطح توسعه برابر با 4366 کیلومترمربع می باشد. بررسی موقعیت مکانی این تغییرات نشان دهنده توسعه در مناطق پایین دست سد کجکی و زیرحوضه ارغنداب می‌باشد که تهدیدی برای امنیت و محیط زیست شرق کشور محسوب می‌گردد. از طرفی نیز با توجه به سیاست های دولت برای کشت فرا مرزی، این ظرفیت می تواند برای تعاملات دو کشور و حصول مدیریت برد برد در حوضه هیرمند مورد توجه قرار گیرد.