کمی کردن تنش ناشی از فعالیت‌های انسانی بر منابع آب زیرزمینی حوضه آبریز کرخه

در دهه های اخیر، افزایش چشم گیر جمعیت و به تبع آن گسترش فعالیت های اقتصادی، صنعتی و تغییر کاربری اراضی، منجر به اثرات گسترده بر امنیت منابع آب شده و مشکلات زیست محیطی فراوانی را در نقاط مختلف جهان به وجود آورده است. به منظور مدیریت منابع آب به شیوه ی پایدار، کمی کردن میزان تاثیر فعالیت های انسانی بر موجودیت منابع آب به جهت کنترل عرضه و تقاضا، افزایش امنیت غذایی ضروری به نظر می رسد. مطالعه حاضر با این هدف و به منظور ارایه یک شاخص ساده و کاربردی بر اساس پارامترهای معادله بیلان آب آبخوان، انجام شد. این شاخص بر پایه حجم مقادیر ورودی (hin) و خروجی (hout) انسانی به/یا از آبخوان و برای چهار رژیم مصرف آب شامل رژیم با حاکمیت طبیعی، رژیم با حاکمیت انسان، رژیم با زیادی آب و رژیم با کمبود آب تعریف شده است. پس از مشخص شدن وضعیت آبخوان های حوضه بر اساس این روش و نیز محاسبه میزان اضافه برداشت آب در هریک از آبخوان ها، به منظور بررسی امکان جابجایی مناطقی که رژیم کمبود آب را تجربه کرده اند به منطقه با مصرف طبیعی آب، دو سناریوی سازگاری، تعریف و به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که %50 از آبخوان های حوضه کرخه در دوره مورد مطالعه به شدت تحت تاثیر فعالیت های انسانی بوده اند. بیش ترین مقدار برداشت انسانی (471 میلی متر بر سال) حوضه و در واقع حداکثر اضافه برداشت نسبت به ورودی طبیعی، مربوط به آبخوان اسدآباد بوده است. بر اساس دو سناریوی سازگاری در نظر گرفته شده، با کاهش 10 تا 30 درصدی فعالیت های انسانی، حرکت از منطقه کمبود آب به منطقه با مصرف طبیعی آب را می توان در بسیاری از آبخوان های این حوضه انتظار داشت.