شبیه‌سازی عملکرد زهکش‌های زیرزمینی هم امتداد و عمود بر جهت آبیاری با استفاده از مدل drainmod

در مرحله طراحی سیستم های زهکشی زیرزمینی، معمول است که جهت اجرای عملیات آبیاری سطحی در مزرعه، به صورت عمود بر امتداد کارگذاری لوله های زهکش زیرزمینی در نظر گرفته شود، اما در عمل ممکن است آبیاری به موازات امتداد زهکش ها صورت گیرد. هدف این تحقیق، شبیه سازی عملکرد سیستم های زهکشی زیرزمینی در امتداد و عمود بر جهت آبیاری، با استفاده از مدل drainmod بود. به همین منظور از داده های اندازه گیری شده (مشتمل بر سطح ایستابی و دبی زهکش ها) در چهار واحد آزمایشی، واقع در یکی از پروژه های آبیاری و زهکشی دشت میان آب استان خوزستان استفاده شد. در دو واحد (هر واحد با پنج خط زهکش زیرزمینی)، عملیات آبیاری هم امتداد با جهت زهکش ها و در بقیه، آبیاری عمود بر جهت زهکش های زیرزمینی به اجرا درآمده بود. برای مقایسه مشاهدات و نتایج به دست آمده از مدل و عملکرد آن در شبیه سازی سطوح ایستابی هر دو تیمار، واسنجی و صحت سنجی انجام شد. جذر میانگین مربعات خطا (rmse) در دوره های واسنجی و صحت سنجی تیمار زهکشی عمود بر جهت آبیاری به ترتیب برابر با 10.25 و 12.97 و در تیمار زهکشی به موازات جهت آبیاری برابر با 13.04 و 13.87 بود. این مقادیر بیان گر آن بود که مدل در شبیه سازی سطوح ایستابی هر دو تیمار عملکرد موفقیت آمیزی داشته است. همچنین با توجه به اینکه در واحدهای آزمایشی، آبیاری بر اساس حقابه تخصیص یافته صورت می گرفت و شرایط کم آبیاری بر آنها اعمال شده بود، امکان آبیاری کامل واحدهای آزمایشی در سه راندمان آبیاری 33%، 40% و 45% و عکس العمل سیستم زهکشی در این شرایط با استفاده از مدل بررسی شد. نتایج شبیه سازی نشان داد در راندمان آبیاری 45% زهکش ها قادر به کنترل موفقیت آمیز سطح ایستابی بوده و در این راندمان، آبیاری کامل میسر خواهد بود.