تعیین عمق‌های آستانه‌‌ای آب آبیاری برای تولید مرکبات در مناطق مرطوب ایران

برای بهره‌برداری بهینه از منابع آب و پایداری تولید مرکبات در شمال ایران لازم است کم‌آبیاری با ملاحظات اقتصادی همراه باشد. هدف این پژوهش تعیین عمق‌های آستانه‌ای آب آبیاری برای کسب درآمد خالص بیشینه در شرایط محدودیت زمین و آب بود. بدین منظور آزمایشی روی پرتقال تامسون ناول با پایه فلائینگ دراگون و تحت آبیاری قطره‌ای در رامسر انجام شد. تیمارها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی پنج سطح آبیاری 40، 60، 80، 100 و 120 درصد نیاز آبیاری بود. عمق‌‌‌های آستانه‌ای آب آبیاری با استفاده از روش انگلیش تعیین شد. مقایسه میانگین‌ها نشان داد که اختلاف عملکرد درختان در بین سطوح آبیاری 80، 100 و 120 درصد و نیز بین 60 و 80 درصد معنی‌دار نیست. روابط بین عملکرد و هزینه با آب مصرفی به ترتیب توابع چند جمله‌ای درجه دوم و خطی به دست آمد. عمق آب آبیاری در حالات عملکرد بیشینه (199.8میلی‌متر) تفاوت کمی (یک درصد) با عمق آب در حالت محدودیت زمین داشت و به مین‌ دلیل بیش‌ترین درآمد خالص در واحد سطح که از این‌دو عمق بدست آمد، تفاوت کمی با هم داشتند. با کاربرد عمق‌ آب در حالت محدودیت آب (127.1 میلی‌متر) مصرف آب 36 درصد کاهش یافت و در نتیجه بهره‌وری آب (19.2 کیلوگرم بر مترمکعب) 41.8 درصد و درآمد خالص به‌ازای واحد حجم آب 23 درصد افزایش یافت. هم­چنین با این مقدار آب می‌توان 57 درصد سطح زیر کشت را افزایش داد. بنابراین در شرایطی که زمین مهم‌ترین عامل محدودکننده تولید مرکبات است و هیچ‌گونه محدودیت کیفی و کمی منابع‌ آب وجود ندارد، مناسب‌ترین عمق آب آبیاری از نظر اقتصادی 198 میلی‌متر و در شرایط محدودیت منابع آب 127 میلی‌متر است.

Determination of Irrigation Water Threshold Depths for Citrus Production in Humid Region of Iran

In order to optimal operation of water resources and citrus production sustainability in the north of Iran, it is essential to consider economical aspects in deficit irrigation. The objective of this study was to determine irrigation water threshold depths which provide maximum profit under limited land or water resource availability. .For this purpose, a field experiment carried out with Thomson navel orange on flying dragon rootstock, irrigated by drip irrigation, in Ramsar (north of Iran). The treatments, arranged in randomized complete block design, were five different water levels,including 40, 60, 80,100 and 120 percent of irrigation requirement (IR). Optimal depths of irrigation water were determined with mathematical method suggested by English. The statistical compare of means showed that yeild differnces at water levels of 80, 100 and 120 percen of IR were not significant. Also, this differences between 60  and 80 percent were not significant. The relations between yeild and costs with used water were obtained quadratic polynomial and linear functions, respectively. Irrigation water depth at maximum yeild (Wm = 199.8 mm) was a little (%1) much than water depth under water limiting condition (Wl) and therefore maximum net income per unit of land, earned at the depths, had a small difference. By applying water depth under water limiting condition (Ww = 127.1mm), water use decreased by 36 percent. In that case, irrigation water productivity (19.2 kg/m3) and net income per unit of water increased by 41.8 and 23 percent, respectively. Moreover, citrus cultivated area can be increased by 57% with Ww. In conclusion, for condition in which land is the most important limiting factor of citrus production and there is no quantity and quality limitation of water, economically optimum depth of irrigation water is 198mm. The optimum depth in water scarsity condition is 127mm