ارزیابی معادله‌های تجربی برآورد تبخیرتعرق پتانسیل برای اقلیم‌های خشک و نیمه‌خشک استان فارس

برآورد درست تبخیرتعرق پتانسیل برای برنامه ریزی نیاز آبی گیاهان در بوم سامانه های طبیعی و کشاورزی و گزینش یک روش مناسب از اهمیت فراوانی برخوردار است. بنابراین هدف این پژوهش به گزینی روش برآورد تبخیرتعرق پتانسیل در اقلیم های خشک و نیمه خشک استان فارس است. برای این منظور از معادله فائو پنمنمانتیت به عنوان روش معیار استفاده و سپس کارایی و توان برآورد روش های تجربی (هارگریوزسامانی، جنسنهیز، مک کینگ، تورنت وایت، تورک و بلانیکریدل) نسبت به آن در دو ایستگاه شیراز و لار بررسی شد. پس از گزینش بهترین روش تجربی برای برآورد تبخیرتعرق پتانسیل، مقدار تبخیرتعرق ماهانه همه ایستگاه هایِ برگزیده برآورد شد. سرانجام پراکنش مکانی تبخیرتعرق برآورد شده استان تعیین شد. یافته های این پژوهش نشان داد که در میان روش های تجربی، روش هارگریوزسامانی، با هم بستگی (r ≥0.96 ) و هم خوانی بالا با داده های برآوردی معادله فائو پنمنمانتیت، در هر دو اقلیم خشک و نیمه خشک، به عنوان روشِ تجربی مناسب شناخته شد. نقشه پراکنش مکانی تبخیرتعرق پتانسیل نمایش گر آن است که توان تبخیرکنندگی هوا از جنوب و جنوب شرقی استان به سوی شمالی و شمال شرقی کاهش می یابد، و این توان در فصل های گرم بسیار بیش تر از فصل های خنک است

Evaluation of the Empirical potential Evapotranspiration Equations for Arid and semiarid Climates of Fars Province

Development of an empirical equation to estimate accurately potential evapotranspiration (ETo) is essential for programming of crops water requirements in natural ecosystems and agriculture sectors. Therefore, the aim of this research is to select the appropriate empirical equation to calculate potential evaporation for arid and semiarid climates of Fars province. For this purpose the FAOPenmanMontieth standard equation was employed to evaluate the efficiency and potential of empirical equations (HargreavesSamani, JensenHaise, Makkink, Turc, Thornthwaite and Blaney–Criddle) to estimate potential evapotranspiration of Shiraz and Lar stations, as reference stations for arid and semiarid climates, respectively, in Fars province. After selecting the appropriate equation, the monthly potential evapotranspiration was calculated for all stations. Finally, the province spatial ETo distribution was determined. The results of this research showed that among the selected empirical equations the HargreavesSamani had the highest correlations (r ≥ 0.96) with FAOPenmanMontieth calculated data for both arid and semiarid climates, therefore, selected as the appropriate equation for the province. The spatial ET distribution map showed that the air potential evaporative is reducing northwards.