توهّم مالی و تقاضا برای مخارج دولت در اقتصاد ایران

بر طبق تیوری‌های انتخاب عمومی، ویژگی‌های ساختار مالیاتی در ادراک رای‌دهندگان از بار مالیاتی اثر دارد؛ به ‌طوری ‌که رای‌دهندگان میزان هزینه‌ای را که برای کالاهای عمومی می‌پردازند کمتر از حد واقعی برآورد می‌کنند. بر اساس موضوع توهّم مالی مخارج دولت را می‌توان بررسی کرد. در این مطالعه تلاش شده است رابطه مالیات و مخارج عمومی دولت در اقتصاد ایران طی سال‌های 1360 ـ 1390 بر اساس تیوری‌های انتخاب عمومی بررسی شود تا سطح مخارج دولت در زمینه تقاضای مودیان مالیاتی رای‌دهنده برای کالاهای عمومی نشان داده شود. بدین منظور، از یک مدل استاندارد رای‌دهنده میانه برای ترکیب توهّم مالی از طریق مالیات‌های کمتر قابل رویت (غیرمستقیم) استفاده شد. الگوی تصریح‌شده با استفاده از روش‌های خودتوضیح‌ برداری با وقفه‌های گسترده (ardl) و الگوی تصحیح خطا (ecm) برآورد شد. یافته‌های پژوهش کسری بودجه دولت را تایید می‌کند و نشان می‌دهد توهّم مالی در ایران ناشی از سهم زیاد درآمد نفتی در بودجه دولت است، که نوعی مالیات بین نسلی به‌شمار می‌آید و قابلِ رویت‌ نبودنِ مالیات با افزایش سطح مخارج دولت همراه نیست.