شبیه‌سازی راهکارهای بهبود پرداخت های ‌مالیاتی و کاهش رفتار فرار‌مالیاتی در چارچوب مدل های عامل ‌محور

‌ماهیت پنهانی‌بودن پدیده فرار‌ مالیاتی سبب شده است تا محققان و کارشناسان در مسیر مطالعه آن با چالش همیشگی طراحی و اجرایی کردن سیاست‌ها و مشوق‌های کاهش رفتار فرار‌ مالیاتی رو‌به‌رو باشند. یکی از ابزارهای قدرتمند در زمینه شبیه سازی رفتاری پدیده فرار‌مالیاتی، مدل‌های عامل ‌محور است. مدل‌های عامل ‌محور با ایجاد یک محیط آزمایشگاهی مجازی، این امکان را برای محققان فراهم می‌آورند که تاثیر سیاست‌های مختلف را بر رفتار مودیان مالیاتی مورد بررسی قرار دهند. در این پژوهش با استفاده از یک مدل عامل ‌محور، رفتار مودیان مالیاتی براساس درجه ریسک‌پذیری آنها مدل‌سازی شده است؛ به‌گونه‌ای که درجه ریسک‌پذیری افراد در زمینه انجام فرار‌ مالیاتی تحت تاثیر سه مولفه بستر اجتماعی، وضعیت نظام حسابرسی-جریمه و میزان بهره‌مندی از کالای‌ عمومی قرار داشته است. نتایج حاصل از این پژوهش بر اهمیت توجه به عوامل اجتماعی (جمعیتی)، سیاستی و کارایی دولت‌ها در جهت کاهش رفتار فرار‌ مالیاتی و افزایش میزان مجموع مالیات پرداختی تاکید دارد و خروجی‌های شبیه‌سازی نشان‌دهنده این مطلب است که از میان دو ترکیب سیاستی حسابرسی-جریمه، حسابرسی بالا و جریمه کم سیاست مناسب‌تری نسبت به‌حسابرسی پایین و جریمه زیاد می‌باشد و سبب می‌شود که از نظر آماری، تعداد فرارکنندگان مالیاتی در جامعه، کاهش و میزان مجموع مالیات پرداختی افزایش یابد. همچنین مشخص شده است که دولت برای کاهش رفتار فرار‌ مالیاتی بایستی به کارایی توزیعی و به‌منظور افزایش مجموع مالیات پرداختی، به کارایی تخصیصی توجه بیشتری کند.

simulating approaches to improve tax payments and reduce tax evasion behavior: an agent-based model

through investigating the phenomenon of tax evasion, tax experts are facing the constant challenge of designing and implementing policies to reduce tax evasion due to its hidden nature part. agent-based models are one of the powerful tools for the behavioral simulation of tax evasion. by creating a virtual laboratory environment with agent-based models, researchers can examine the impact of different policies on people’s behavior. in this research, people’s behavior is modeled based on their risk-taking degree using a factor-based model; in such a way that the degree of risk-taking in this field is affected by three components of the social factors, the audit-penalty system and the amount of benefit from the public goods they received. the results emphasize the importance of paying attention to social factors, political factors, and government efficiency to reduce tax evasion behavior and increase the total amount of tax payment. the simulation result indicates that among the two audit-penalty policy combinations, a high audit and low penalty is a more suitable policy than a low audit and high penalty, and it causes the number of tax evaders to decrease, as well as the total amount of tax payment increase. another result is that the government should pay more attention to distribution efficiency to reduce tax evasion behavior and allocation efficiency to increase total tax payments.